۲-۲-۲-۲-۷-در دسترس بودن مکان سرمایه ­گذاری

یکی دیگر از عوامل تأثیر­گذار بر تصمیم­های سرمایه ­گذاری، در دسترس بودن مکان سرمایه ­گذاری است. در کشورهای در حال توسعه به دلیل عدم توسعه کافی و کامل اینترنت و مسائل مربوط به آن و عدم وجود زیر ساختارهای مربوط به داد و ستد الکترونیکی سهام (هم چون تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، قوانین حمایت کننده و غیره)، سرمایه ­گذاری در سهام و بورس اوراق بهادار، به روش سنتی و در محل تالارهای بورس اوراق بهادار صورت ‌می‌گیرد. ‌بنابرین‏، استقرار تالار بورس اوراق بهادار در مکانی مناسب با امکاناتی جهت دسترسی آسان افراد متمایل به سرمایه ­گذاری در بورس، می ­تواند به عنوان عاملی پیش برنده و یا بازدارنده در ترغیب افراد به سرمایه ­گذاری در بورس اوراق بهادار محسوب گردد (مای، ۲۰۰۳).

۲-۲-۲-۲-۸- عوامل اقتصادی و سیاسی

عوامل اقتصادی و سیاسی نیز از عوامل تأثیر گذار بر تصمیم ­گیری سرمایه ­گذاری است. بورس اوراق بهادار به عنوان آیینۀ تمام نمای اقتصاد ملی، به طور مستقیم از عوامل اقتصادی تأثیرپذیر است و مطمئناً، عوامل و جریان­های اقتصادی بر روی افراد برای سرمایه ­گذاری در بورس اوراق بهادار تأثیر می­گذارند. هم­چنین عوامل سیاسی به دلیل تأثیرگذاری بر مسائل اقتصادی دارای تأثیر غیرمستقیم بر بورس اوراق بهادار و رونق و رکود آن است. ‌بنابرین‏، جریان­ها و تحولات سیاسی نیز می ­تواند به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر افراد در امر سرمایه ­گذاری در بورس اوراق بهادار قلمداد شود (نیا^[۶۴]، ۲۰۰۳).

۲-۲-۲-۳-نظریه­ های سرمایه گذاری

سرمایه ­گذاری در بحث­های مربوط کارایی سیاست­های پولی و مالی، اهمیت فراوانی دارد. در نظریه­ های سرمایه ­گذاری ابتدا دو گرایش مختلف وجود داشته است، که یکی از آن­ها با نادیده گرفتن نرخ بهره و هزینه تأمین مالی سرمایه ­گذاری عمدتاًً به بررسی رابطه سرمایه ­گذاری و تغییرات تقاضای بازار پرداخته است. دیگری ضمن توجه به اثر تغییرات تقاضای کلی بازار عمدتاًً به بررسی رابطه سرمایه ­گذاری و هزینه تأمین­مالی سرمایه ­گذاری یا نرخ بهره پرداخته است. اولی عموماً تحت عنوان اصل یا نظریه شتاب و دومی تحت عنوان نظریه کارایی نهایی سرمایه ­گذاری شناخته شده است. تکامل نظریه سرمایه ­گذاری سبب شده تا نظریه نئوکلاسیک سرمایه ­گذاری به معرفی یک تابع سرمایه ­گذاری در بردارندۀ هر دو عامل تغییرات تقاضای بازار و هزینه تأمین مالی سرمایه ­گذاری شود (رحمانی، ۱۳۷۹).

۲-۲-۲-۳-۱-نظریه اصل شتاب

همان­طور که اشاره شد، دسته­ای از تحلیل­گران سرمایه ­گذاری عمدتاًً توجه خود را به رابطه بین سرمایه گذاری و تقاضای بازار معطوف کرده ­اند. که از آن ها تحت عنوان اصل یا نظریه شتاب سرمایه ­گذاری نام برده شده است و ‌می‌توان آن ها را به دو دسته، نظریه شتاب ساده و نظریه شتاب انعطاف­پذیر مورد بحث قرار دارد (رحمانی، ۱۳۷۹).

۲-۲-۲-۳-۲- نظریه نئوکلاسیک سرمایه ­گذاری

این نظریه به وسیلۀ یورگنسون^[۶۵] در دهه ۱۹۶۰ مطرح شد. اساس این نظریه این است که برای تعیین موجودی مطلوب سرمایه نیاز به توسل به فرض­های غیر­واقعی مانند ثابت بودن نسبت سرمایه به تولید نیست، بلکه موجودی مطلوب سرمایه با بهره گرفتن از اصول بهینه­ سازی تولید قابل استخراج است. طبق اصول بهینه­ سازی تولید ‌می‌توان در دو حالت موجودی مطلوب سرمایه را تعیین کرد. حالت اول آن است که نهادۀ نیروی کار را ثابت فرض کرده و با توجه به متغیر بودن نهاده سرمایه به تعیین مقدار مطلوب موجودی سرمایه پرداخت. حالت دوم نیز آن است که هر دو نهاده نیروی کار و سرمایه را متغیر فرض کرده و به تعیین مقدار مطلوب هر دوی نیروی کار و موجودی سرمایه پرداخت. هر­گاه نهاده سرمایه را متغیر فرض کنیم، مقدار مطلوب نهاده سرمایه جایی تعیین می­ شود که ارزش تولید نهایی سرمایه برابر با قیمت عامل سرمایه (که هزینه اجاره سرمایه نامیده می­ شود) است.

حالت دوم که هر دوی نیروی کار و سرمایه متغیر هستند. باید مقدار مطلوب سرمایه و نیروی کار با هم تعیین شود، یعنی این که، نسبت تولید نهایی نیروی کار به قیمت نیروی کار برابر با تولید نهایی سرمایه به قیمت عامل سرمایه است. با جایگزینی و استفاده از روابط ریاضی و مفاهیم اقتصادی ‌می‌توان اثبات کرد که در این حالت هم موجودی مطلوب سرمایه تابعی مستقیم از سطح تقاضای کل و تابعی از هزینه اجاره یا قیمت سرمایه است. البته در این حالت موجودی مطلوب سرمایه و نیروی کار به صورت یک جا تعیین می­شوند.

۲-۲-۲-۳-۳- نظریه سرمایه ­گذاری q

‌در سال‌ ۱۹۶۹ نظریه دیگری برای تحلیل سرمایه گذاری به وسیله توبین^[۶۶] ارائه شد که عمدتاًً بر بازار سهام و قیمت گذاری سهام در آن تمرکز دارد. در این نظریه سعی می­ شود با بهره گرفتن از قیمت سهام در بازار و مقایسه آن با هزینه لازم برای تشکیل سرمایه ‌در مورد لزوم یا عدم لزوم سرمایه گذار نتیجه ­گیری شود. برای این که پی برده شود که آیا موجودی سرمایه یک شرکت در حد مطلوب قرار دارد یا خیر، نسبتی تحت عنوان qتشکیل می­ شود. برای این نسبت هم ‌می‌توان qمتوسط وهم q نهایی محاسبه کرد. q متوسط صورت زیر تعریف می­ شود (رحمانی،۱۳۷۹).

(کل ارزش یا هزینه تمام شده موجودی سرمایه بنگاه)/ (کل ارزش سهام بنگاه در بازار سهام)q_A=

برای q نهایی نیز ‌می‌توان رابطه زیر را ارائه کرد:

(هزینه تمام شده متناظر با سرمایه جدید ) / (ارزش سهام منتشر شده با سرمایه جدید)q_m=

۲-۲-۲-۴- مبانی کم­سرمایه ­گذاری^[۶۷] و بیش­سرمایه ­گذاری^[۶۸]

در بازارهای ناکارا تأمین مالی و تصمیم­های سرمایه ­گذاری، مستقل از یکدیگر نیستند. در واقع، برخی از نواقص بازار سرمایه مانند عدم­تقارن اطلاعاتی و هزینه­ های نمایندگی، می ­تواند به فرایند بیش­سرمایه ­گذاری یا کم­سرمایه گذاری منتهی گردد. ‌به این مفهوم که؛ نه همه پروژه­ های با ارزش فعلی خالص مثبت انجام می­ شود (کم سرمایه ­گذاری) و نه پروژه­ های با ارزش فعلی خالص منفی، رد می­گردد (بیش­سرمایه ­گذاری). عدم تقارن اطلاعاتی، چندین تضاد^[۶۹] بین ذی­نفعان اصلی ایجاد می­ کند که منتهی به فرایند بیش یا کم سرمایه ­گذاری می­گردد (جنسن و مکلینگ^[۷۰]، ۱۹۷۶).