عوامل مؤثر بر عملکرد صادراتی

افزایش رقابت در مقیاس جهانی باعث شده است که شرکت­های بیشتری به دنبال کسب فرصت در بازارهای بین ­المللی باشند تا به اهداف خود ­دست­یابند و جایگاه و بقای خود در بازار را تضمین نمایند. صادرات از قدیم محبوب ترین شیوه­ ورود به بازار بین ­المللی بوده ­است که شرکت­های کوچک و متوسط از آن بهره­مند­‌شده‌اند. در پایه­ای­ترین شکل، صادرات نیازمند حداقل منابع مالی و انسانی و دیگر منابع لازم است که شامل سرمایه ­گذاری اندک و خطرات­مالی است و انعطاف­پذیری ساختاری و راهبردی بیشتر در بازار را ممکن می‌سازد. ولی دستیابی به پیروزی در بازار صادرات کار آسانی نیست و دلیل آن ماهیت چندگانه ، ‌متنوع و ویژه­ی محیط خارجی است . پژوهش­های تجربی بسیاری انجام گرفته تا عوامل دخیل در صادرات موفق شناسایی­شوند. به طور­خاص، توجه­به پژوهش­ها بر ۵ گروه اصلی از متغیرها متمرکز­شده­است که بر عملکرد صادراتی اثر­می­گذارند: ” (الف) ویژگی­های مدیریتی ، ‌شخصی،‌ تجربی، دیدگاهی،‌ رفتاری و پیوسته­ی تصمیم­گیرندگان شرکت صادرکننده؛ (ب) عناصر سازمانی مربوط به ویژگی­ها، عملیات­ها،‌ منابع و اهداف سازمان صادرکننده؛ (پ) عوامل محیطی شکل­دهنده عمل و محیط­های کلان که صادرکنندگان بازارهای داخلی و خارجی در­آن عمل­‌می‌کنند؛‌ (ت) هدف یابی، ‌شناسایی، گزینش و تفکیک بازارهای بین ­المللی؛ (ث) متغیرهای ترکیبی بازاریابی، محصول صادراتی شرکت،‌ هزینه­یابی،‌ توزیع و راهبرد ارتقاء ” رابطه­ این متغیرها با عملکرد صادراتی در پژوهش­های مختلف مفهوم سازی­شده­است. تحلیل ما از این بررسی سه مجموعه ی مجزا از متغیرها را آشکار ساخت که ‌می‌توان مدل عملکرد صادراتی ساده­ شده را بر­مبنای آن ایجاد­کرد. نخستین گروه شامل متغیرهای مربوط به عوامل مدیریتی، سازمانی ومحیطی است که به عنوان نیروهای پیشین عمل ‌می‌کنند، ‌بدین­معنی­که اثرغیرمستقیم بر عملکرد صادراتی دارند.گروه دوم شامل متغیرهای مربوط به راهبرد بازاریابی شرکت ‌می‌باشد (مثل هدف­یابی و برنامه های ترکیب بازاری) که رابطه­ مستقیم با عملکرد صادراتی دارند. گروه سوم شامل سنجش­های اقتصادی و غیراقتصادی عملکرد صادراتی شرکت­هاست. مکانیسم اجرایی پایه­ مدل شامل رابطه­ علی یک سویه است. عوامل مدیریتی ، ‌سازمانی و محیطی بر هدف­یابی و ترکیب بازاریابی صادرات شرکت اثر می­گذارند و در عوض برعملکرد صادراتی نیز اثرگذار هستند. همان‌ طور که در شکل ‌زیر نشان داده شده است، این تأثیرها نشان دهنده ی خلاصه ای از کار مفهومی پیشین هستند و مبنایی برای تحلیل را در بردارند .

ویژگی های مدیریتی

• • کلی-عینی

• • ویژه-عینی

• • کلی-ذهنی

• ویژه-ذهنی

هدف یابی صادرات

• • گزینش بازار

• تفکیک بازار

عملکرد صادرات

• • اقتصادی

• غیراقتصادی

عوامل سازمانی

• • ویژگی های شرکت

• • عناصر اجرایی

• • منابع شرکت

• اهداف شرکت

عناصر راهبرد بازاریابی صادرات

• • محصول

• • هزینه یابی

• • توزیع

• ارتقاء

نیروهای محیطی

• • محیط کار

• محیط کلان

شکل۱: ساخت مدل های عملکرد صادراتی (ایوانز،۲۰۰۱)

رابطه­ بین راهبرد بازاریابی صادرات و عملکرد صادراتی هنوز به­خوبی مشخص­نشده­است.ولی بررسی این ارتباط حیاتی است چون می ­تواند سیاست شرکت را به سه روش مهم آگاه­سازی و هدایت­نماید: (الف) ‌می‌توان منابع نادر شرکت را بسوی عناصر راهبردی بازاریابی هدایت­کرد که عملکرد صادراتی را ارتقاء­می­بخشد؛(ب)راهبردهای بازاریابی رامی­توان به ابعادعملکردی مرتبط­ساخت که در­برآوردن اهداف صادرات مفیدترهستند؛(پ) راهبردهای بازاریابی را ‌می‌توان طبق عوامل مهم خاص بافت تنظیم­کرد.

اندازه گیری عملکرد صادراتی

هیچ معیار عامه­پسند برای اندازه ­گیری عملکرد صادرات وجود­ندارد . متون تحقیقاتی نشان­می­ دهند­که مطالعات مورد نظر از دو رویکرد متفاوت برای اندازه ­گیری عملکرد صادراتی استفاده­شده­است . رویکرد ابتدایی شرکت­ها را به حالت صادر­کننده وغیرصادرکننده تقسیم­کرده­است .

هدف اصلی مطالعات انجام­شده که از دوگانگی صادر­کننده – غیرصادرکننده استفاده ‌می‌کنند توسعه درک ویژگی­هائی­ست که دو گروه را از هم جدا ‌می‌کنند . (Burton & Schlegelmilch, 2007; Cavusgil & Nevin, 2001; Daniels & Goyburo, 1997) .

۱ـ اصطلاحی پوششی برای تعداد نامعینی از حالات ذهنی. این همان معنایی است که ضمن صحبت از عشق، ترس و نفرت مورد نظر است.

۲ـ برچسبی برای زمینه‌ای از تحقیقات علمی که به بررسی عوامل محیطی، فیزیولوژیکی و شناختی این تجربیات ذهنی می‌پردازد.

علاوه بر این کاربردها، اصطلاح هیجان مفاهیم ضمنی دیگری نیز دارد:حالات هیجانی به طور طبیعی، حاد تلقی می‌شوند و این حالات، تجارب ذهنی هستند که با احساسات تفاوت داشته و از نظر رفتاری با آشفتگی و اضطراب همراه هستند(پورافکاری،۱۳۷۳).

هیجان، حالت پیچیده روان‌شناختی است که شامل سه مؤلفه‌ مجزا می‌باشد:تجربه ذهنی، پاسخ هیجانی و رفتار آشکار حاصل از این تجربه. بر اساس مؤلفه‌‌های موجود، هیجان‌های اصلی شامل ترس، تعجب، خشم، نفرت، ناراحتی و شادی می‌باشند و نوع دیگر هیجان، هیجان‌های مرکب هستند که ترکیبی از هیجانات اصلی می‌باشند.

اجزای هیجان

هر هیجان شامل شناخت‌ها، اعمال و احساسات می‌باشد و تمامی هیجانات این مراحل را طی می‌کنند.

۱ـ احساس درون‌ذهنی

۲ـ تحریک دستگاه خودکار

۳ـ ارزیابی شناختی از موقعیت

۴ـ ابراز هیجان

۵ـ واکنش عمومی

۶ـ گرایش عملی که مقدار هیجانی که از احساسی ناشی می‌شود و به صورت رفتار خاصی بروز می‌کند به تجربه فرد بستگی دارد(رفیعی و همکاران، ۱۳۸۴).

مهم‌ترین چیزی که تاکنون درباره هیجان گفته شده این است که، تا وقتی کسی هیجان را تعریف نکرده فکر می‌کند معنای آن را می‌داند(سید محمدی،۱۳۸۶).

تاریخچه هیجان

دانشمندان فراوانی درباره هیجان تحقیق کرده‌اند. ویلیام جیمز، اولین محققی است که برای هیجان یک الگوی فیزیولوژیکی ارائه داد و چارلز داروین یکی از اولین دانشمندانی بود که هیجان را به طور سیستماتیک مطالعه کرد. هدف او از نشان دادن هیجان در میان انسان‌ها، شاهدی برای نظریه تکامل‌اش بود. او در سال ۱۸۷۲ کتاب خود را با عنوان “ابراز هیجان در انسان‌ها و حیوانات” منتشر کرد.همگانی بودن حالت‌های چهره هنگام ابراز هیجان، تاییدی برای ادعای داروین مبنی بر ذاتی بودن واکنش‌ها و داشتن تاریخچه تکاملی برای هیجان‌ها می‌باشد(رفیعی و همکاران، ۱۳۸۴).

وظایف هیجان‌ها

اگر ما قابلیت تجربه کردن و ابراز کردن هیجان‌ها را تکامل بخشیده‌ایم، پس هیجان‌ها باید برای اجداد ما سازگارانه بوده و احتمالا برای ما نیز چنین باشند. به طور مثال، ترس به ما هشدار می‌دهد که از خطر بگریزیم، خشم برای حمله کردن به مهاجم هدایت می‌کند. وقتی نیاز به گرفتن تصمیمی فوری است هیجان می‌تواند رهنمودی مفید در اختیار بگذارد. افرادی که شدیداً بی‌هیجان هستند اغلب تصمیمات نامناسب می‌گیرند(رفیعی و همکاران، ۱۳۸۴).

هیجان ها در خدمت اهداف هستند وتنظیم هیجان از طریق مهار ومدیریت هیجان های ناخوشایند و درد آور به دستیابی به اهداف کمک می‌کند طبق نظر کوپ، تنظیم هیجان شامل تعدیل کردن، مدارا کردن با هیجان وثابت نگه داشتن هیجان می‌باشد. ونهام^[۶۷] معتقد است هنگامی نیاز به هیجان احساس می شود که حضور مداوم یا عدم حضور هیجان ها در دستیابی به اهداف خلل وارد می‌کند.تنظیم هیجان نتیجه ترکیب فرایند های رفتاری، شناختی وهیجانی است.

کنترل هیجان شامل ایجاد افکار و رفتارهایی است که به افراد آگاهی می‌دهد چه نوع هیجانی دارند، چه هنگام این هیجان در آن ها پدید می‌آید و چگونه باید آن را ابراز نمایند. هنگامی که فرد با یک موقعیت هیجانی روبرو می شود، احساس خوب و خوش بینی، به تنهایی برای کنترل هیجان های وی کافی نیست، او نیاز دارد که در این لحظات بهترین کارکرد شناختی را داشته باشد. (داماسیو،^[۶۸] ۱۹۹۴) و می کوشد هیجان های خود را کنترل کند.

بررسی متون و مطالعات روان شناختی، نشان می‌دهد که تنظیم هیجان، عامل مهمی در تعیین سلامتی و داشتن عملکرد موفق در تعاملات اجتماعی است (سیتچی و همکاران^[۶۹] ، ۱۹۹۵؛ تامپسون؛ ۱۹۹۴). مطالعات نشان می‌دهد که هیجان ها، همواره سودمند نیستند و در بیشتر اوقات باید آن ها را تنظیم و مدیریت کرد وگرنه می‌تواند مضر و صدمه زننده به سلامت روان افراد باشد.

جرمن^[۷۰] و همکاران تنظیم هیجان را راهبردهای مورد استفاده در کاهش، افزایش، سرکوب و یا ابقای هیجان می دانند ومعتقدند تنظیم هیجان از ویژگی های ذاتی ‌و فطری آدمی می‌باشد. تنظیم شناختی هیجان^[۷۱] عامل مهمی در تعیین سلامتی و داشتن عملکرد موفق در تعاملات اجتماعی است (سیتچی، اکرمن، وایزارد۱۹۹۵؛ تامپسون، ۱۹۹۱) همچنین پژوهش‌های دیگری نشان دادند که تنظیم شناختی هیجان نقش مهمی در سازگاری افراد با رویدادهای استرس زای زندگی ایفا می‌کند و می‌تواند کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر خود قرار دهد (گارنفسکی و کریج، ۲۰۰۶).(به نقل از منصوری، ۱۳۸۹)

مایر،سالووی وکارسو(۱۹۹۰) برای هوش هیجانی چهار بعد تشخیص داده‌اند که عبارتند از:

• شناسایی هیجان‌ها در خود و دیگران

ضروری ترین توانایی مرتبط با هوش هیجانی این است که از هیجان‌ها و احساسهای خودآگاه باشد. توانایی خودآگاهی به مدیران اجازه می‌دهد تا نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند و به ارزش خود اعتماد پیدا کنند. مدیران خود آگاه برای آزمون دقیق روحیات خود از خود آگاهی استفاده می‌کنند و به طور شهودی و از راه درک مستقیم می دانند که چگونه دیگران را تحت تاثیر قرار دهند.

• کاربرد هیجان‌ها

کاربرد هیجان‌ها، توانایی استفاده از هیجان‌ها ‌در کمک به کسب نتایج مطلوب ، حل مسایل و استفاده ‌از فرصت‌هاست. این مهارت شامل توانایی مهم همدلی و بینش سازمانی است. مدیرانی که از این توانایی برخوردارند. هیجان‌ها و احساسهای دیگران را بیشتر عملی می‌سازند تا اینکه آن ها را حس کنند. آنان نشان می‌دهند که مراقب هستند. علاوه بر این، آنان در زمینه شناخت روند سیاست‌های اداری تخصص دارند. ‌بنابرین‏، مدیران برخوردار از آگاهی اجتماعی دقیقاً می دانند که گفتار و کردارشان بردیگران تاثیر می‌گذارد و آن قدر حساس هستند که اگر کلام و رفتارشان تاثیر منفی داشته باشد، آن را تغییر می‌دهند.

1. 1. Shackly, M ↑

1. 1. authenticity ↑

1. 1. Marwick 2001 ↑

1. 1. Halewood and Hanam 2001 ↑

1. 1. Novelty-seeking ↑

1. 1. Snepenger 1978 ↑

1. 1. page ↑

1. 1. Lesser, J.A. and Hughes, M.A(1986) ↑

1. 1. Economical shoppers ↑

1. 1. Personalized shoppers ↑

1. 1. Ethical shoppers ↑

1. 1. Apathetic shoppers ↑

1. 1. Finn et al1994 ↑

1. 1. Bloch et al 1994 ↑

1. 1. Jackson ↑

1. 1. Kewon ↑

1. 1. Jansenverbek ↑

1. 1. Graburn 1976 ↑

1. 1. Babine et al ↑

1. 1. Bellenger and Korgaonkar 1980 ↑

1. 1. Underhill 1999 ↑

1. 1. Prus, R and Dawson, L ↑

1. 1. Carr ↑

1. 1. West Edmonton Mall ↑

1. 1. R.W.Buttler ↑

1. 1. Sightseeing ↑

1. 1. McCormick ↑

1. 1. Jansen-Verbek,M ↑

1. 1. psychographic ↑

1. 1. demographic ↑

1. 1. Lindsay W. Turner , Yvette Reiseinger ↑

1. 1. Lehto et. al ↑

1. 1. Customer style preferences ↑

1. 1. Cross-border shopping ↑

1. 1. Euro ↑

1. 1. Geometric Borders ↑

1. 1. Natural Borders ↑

1. 1. Spatial Borders ↑

1. 1. Forward Borders ↑

1. 1. Adaptive Borders ↑

1. 1. abandon borders ↑

1. 1. geopolitics ↑

1. 1. The Middle East ↑

1. 1. heartland ↑

1. 1. Crippen ↑

1. 1. Ikat ↑

1. 1. Batik ↑

1. 1. Michael ↑

1. 1. Hudman and Hawkins ↑

1. 1. Houlihan 2000 ↑

1. 1. Free-tax goods ↑

1. 1. Weller, A ↑

1. 1. Jenner and Smith ↑

1. 1. Vakabaiashi ↑

1. 1. Tanzer ↑

1. 1. Begely 1999 ↑

1. 1. Lambert 1996 ↑

1. 1. Hunt2001 ↑

1. 1. Heung and Cheng 2000 ↑

1. 1. Tanzer and Tucker 1996 ↑

1. 1. Dhaliwal1998 ↑

1. 1. US department of commerce survey 1999 ↑

1. 1. Theme shopping destination ↑

1. 1. Theme shopping tourism destination ↑

1. 1. Shopping malls ↑

1. 1. Finn and Rigby , 1992 ↑

1. 1. Mega multi mall ↑

1. 1. Sargent 2002 ↑

1. 1. Themed street ↑

1. 1. West Edmonton mall 2002 ↑

1. 1. Finn and Erdem 1995 ↑

1. 1. Beck 1998 ↑

1. 1. Mall of America ↑

1. 1. Belsky 1992 ↑

1. 1. National task force on tourism data Canada 1986 ↑

1. 1. Felsenestein and Fleischer 2003 ↑

1. 1. Dubai Shopping Festival ↑

1. 1. Destination choice ↑

1. 1. Uysal 1998 ↑

1. 1. Koppelman1980 ↑

1. 1. Um and Crampton 1990 ↑

این استانداردها تقریباً شامل کلیه موارد مربوط به تکنولوژی می‌گردد و نیز کمک به ساخت و عرضه کالاها و خدمات موثرتر, ایمن تر و بهداشتی تر می کند . استانداردهای (ISO) تجارت و بازرگانی بین کشورها را آسان تر و صحیح تر می‌کند و به طور کلی ‌از مصرف کنندگان کالاها و خدمات حمایت کرده و زندگی آن ها را سهل تر می کند. به عبارت دیگر اقدامات (ISO) که منتج به موافقت نامه های بین‌المللی گشته, نهایتاً به صورت استانداردهای بین‌المللی چاپ می شود( بانیستر^[۱] ،۱۹۹۵).

وجوداستانداردهای ناهماهنگ برای فناوری‌های مشابه ، در کشورها یا مناطق مختلف می‌تواند منجربه‌ «موانع فنی تجارت»گردد.صنایع صادراتی مدت‌ها ‌است ‌که نیاز به توافق در زمینهءاستانداردهای جهانی به منظورمعقول نمودن فرایند تجارت را حس نموده و این امرزیربنای انگیزه برای تأسیس ISO بوده است.

استانداردسازی بین‌المللی برای بسیاری از فناوریهادر مراکز مختلفی مثل اطلاع‌رسانی،منسوجات،بسته‌بندی،توزیع کالاها،تولید و مصرف انرژی،کشتی‌سازی،خدمات بانکی و مالی،مناسب و بجا بوده وبه مرور زمان در آیندهء نزدیک برای تمام مراکز صنعتی‌منظور خواهد شد.دلایل اصلی ضرورت نیازبه‌ استانداردسازی بین‌المللی عبارتند از:

اقتصادهای بازار آزاد امروزی مرتبا از ایجاد فرصتهابرای رونق بخشیدن به بازارهای در حال توسعه حمایت‌می‌کنند.از جهت فنی،رقابت عادلانه باید بر اساس مراجع‌شناخته شده و تعریف‌شده(که در کشورها و مناطق‌مختلف قابل تشخیص باشد)،صورت گیرد.استانداردصنعتی بین‌المللی،به صورت بین‌المللی شناخته شده بوده‌و بواسطهء توافق شرکای تجاری،تأیید شده و به ‌عنوان زبان‌تجارت عمل می‌کند.

در دنیای امروز هیچ صنعتی نمی‌تواند واقعا ادعا کند که‌از سایر اجزاء،محصولات،دستور العمل‌های مصرف و…درسایر مراکز مستقل است.مثلا پیچ در صنعت هواپیمایی ‌و ماشین‌آلات کشاورزی و…جوش‌کاری در مهندسی مکانیک‌و مهندسی هسته‌ای و…نقش ایفاء می‌کند.

صنعت رایانه مثال خوبی برای فناوری است‌که به شدن نیازمنداستانداردشدن در سطح جهانی‌است.سازگاری کامل بین سیستم‌های باز،رقابت‌سالمی بین تولیدکنندگان ایجاد نموده و حق‌انتخاب‌های واقعی به مصرف‌کنندگان می‌دهد،چرا که استانداردعامل قابل توجهی برای بهینه‌ سازی ‌و کاستن هزینه‌هاست.

– استانداردهای جهانی برای فناوری‌های ضروری: برنامه های استانداردسازی در حوزه های کاملا ‌جدید در حال توسعه است.چنین حوزه هایی شامل مواد پیشرفته،محیط،علوم حیاتی،شهرنشینی و ساختمان‌سازی است.

ایجاد زیربنای اقتصادی در کشورهای در حال توسعه،به منظور بهینه‌ سازی،رقابت تجاری و قابلیت صادرات،ضروری بنظر می‌رسد.

استانداردسازی صنعتی حاصل قراردادهای موافقت‌شده بین تمام فعالان اقتصادی در آن مرکز صنعتی(شامل‌تولیدکنندگان،مصرف‌کنندگان و در غالب موارد دولت) می‌باشد.این افراد در زمینهء مشخصه‌ ها و ‌ملاک‌هایی که‌بایدبه طور پیوسته در انتخاب و طبقه‌بندی مواد،ساخت‌محصولات و ارائه خدمات به کار روند،موافقت می‌کنند. در نهایت هدف آسان‌سازی تجارت و انتقال فناوری با درنظر داشن موارد زیر است:

۱- کیفیت بالای محصول با قیمت معقول؛

۲- بهداشت،محافظت در مقابل محیط و کاهش‌تلفات؛

۳- سازگاری کالاها و خدمات؛

۴- ساده‌سازی به منظور افزایش قابلیت مصرف؛

۵- کاهش تعداد مدل‌ها و از اینرو کاهش قیمت‌ها؛

۶- افزایش بازدهی توزیع و آسان نمودن نگهداری؛

قطعا مصرف‌کنندگان نسبت به محصولات و خدمات‌دارای استانداردهای بین‌المللی،اعتماد بیشتری دارند.

۱- ۴٫ هدف های تحقیق

1. 1. بررسی عوامل تاثیر گذار ISO

1. رتبه بندی عوامل مؤثر بر سیستم کیفیت (ایزو)

۳- بررسی عوامل تاثیر گذار ساختاری و مدیریتی و مشتری مداری در نظام ایزو

۴٫ بررسی سیاست های بازار در نظام ISO

۵- شناسایی مشکلات زیربنایی پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت

سئوال تحقیق

1. 1. عوامل مؤثر بر سیستم های کیفیت کدام است؟

1. اهمیت هر یک از عوامل مؤثر سیستم های کیفیت چیست؟

۱-۵٫ فرضیات تحقیق

۱- عوامل مدیریتی ‌بر استقرار نظام ISO) (در شرکت سایوان مؤثر است

۲- ساختار سازمانی ‌بر استقرار نظام) ISO ( در شرکت سایوان مؤثر است.
۳- مشتری مداری ‌بر استقرار نظام (ISO) در شرکت سایوان مؤثر است.
۴- سیاست های بازار ‌بر استقرار نظام) ISO (در شرکت سایوان مؤثر است.

۵- عوامل ارزش ‌بر استقرار نظام) ISO (در شرکت سایوان مؤثر است.

۶- عوامل پرسنلی ‌بر استقرار نظام) ISO (در شرکت سایوان مؤثر است.

۱-۶٫ قلمرو تحقیق

۱-۶-۱٫ قلمرو موضوعی تحقیق

– قلمرو موضوعی بررسی عوامل مؤثر بر استقرار سیستم های کیفیت و رفتارهای سازمانی ومدیریت منابع

۱-۶-۲٫ قلمرو مکانی تحقیق

– قلمرو مکانی تحقیق، شرکت سایوان در استان تهران.

۱-۶-۳٫ قلمرو زمانی تحقیق

از اریبهشت ۱۳۹۳ الی بهمن ۱۳۹۳

۱-۷٫ جامعه آماری

جامعه آماری عبارت است از مجموعه ­ای از افراد، اشیاء و … که حداقل در یک صفت مشترک باشند.

جامعه آماری این پژوهش : کلیه پرسنل شرکت سایوان در استان تهران هستند.

۱-۸٫ تعاریف متغیرها و واژه­ های کلیدی

۱-۹-۱٫تعاریف نظری

کیفیت:

هر چند «کیفیت» واژه ای آشنا برای همگان است، تعاریف گوناگونی دارد:

1. 1. مناسب بودن برای مصرف و استفاده

1. 1. مطابقت با خواسته ها و نیازمندی های معین

1. 1. مطابقت با مشخصات تعیین شده

1. 1. مطابقت با استانداردها

1. 1. تامین رضایت مشتری

1. 1. درجه عالی بودن و میزان مرغوبیت

1. قابلیت اعتماد

• سیستم مدیریت کیفیت

سیستم مدیریت کیفیت سیستمی است جهت تعیین خط مشی و اهداف وروشهای دستیابی به آن هدف جهت هدایت وکنترل سازمان از نظر کیفیت. در واقع می توان گفت با مدیریت سیستماتیک کیفیت در یک سازمان می‌توانیم به بهبود کیفیت برسیم واین یعنی سیستم مدیریت کیفیت(مکوندی ،۱۳۸۲).

مدیریت:

مدیریت فراگرد به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی بر مبنای یک نظام ارزشی پذیرفته شده است که از طریق برنامه ریزی،سازماندهی،بسیج منابع و امکانات،هدایت و کنترل عملیات برای دستیابی به اهداف تعیین شده،صورت می‌گیرد.(رضائیان،۱۳۸۲،ص۸).

پرسنلی:

مدیریت منابع انسانی معطوف به سیاست‌ها ، اقدامات و سیستم‌هایی است که رفتار ، طرز فکر و عملکرد کارکنان را تحت تاثیر قرار می‌دهند (نو و دیگران ،۲۰۰۰). جذب ، توسعه ، مدیریت ، ایجاد انگیزش و دست‌یابی به تعهد منابع کلیدی سازمان ؛ یعنی افرادی که در آن یا برای آن کار می‌کنند (آرمسترانگ ،۱۹۹۳). مدیریت منابع انسانی عبارت است از رویکردی استراتژیک به مقصود از مدیریت منابع انسانی ، سیاست‌ها و اقدامات موردنیاز برای اجرای بخشی از وظیفه مدیریت است که با جنبه‌هایی از فعالیت‌ کارکنان وابستگی دارد ؛ به ویژه برای کارمندیابی ، آموزش دادن به کارکنان ، ارزیابی عملکرد ، دادن پاداش و ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای کارکنان سازمان. (رضائیان،۱۳۸۲،ص۸).

ساختارسازمانی:

ب‐ ﺳﻤﺎﭘﻞ^[۹۳]

سماپل سرواژه عبارت «سیستم مدیریت اطلاعات پایه اقلام» است (قلندری، ۱۳۸۵). ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۷۴ ﺑﺮﺍی ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻭﻛﺪﮔﺬﺍﺭی موجودی های ﺍﻧﺒﺎﺭ ﺩﺭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎی ﻣﺴﻠﺢ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮔﺮﺩﻳﺪ. ﺳﻤﺎﭘﻞ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻛﺎﻻ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﺁﻧﻬﺎ، ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺭ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑـﺎ ﺑـﻪ ﻛﺎﺭﮔﻴﺮی ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎی ﺧﺒﺮﻩ ﺩﺭ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻭ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﻛﺎﻻ، ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻮﺩﻩ، ﻛﻠﻴﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﭘﺎﻳﻪ ﺍﻗﻼﻡ ﻛﺎﻻ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻓﻨﻲ، ﻣﺮﺍﺟﻊ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ، ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎی ﻣﻠﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﻭ ﺛﺒﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺳﻤﺎﭘﻞ ﺑﺎ ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﻭ ﺑﺴﺘﺮ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ، ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲ ﺁﻭﺭﺩ (عباسی رائی، ﻧﺨﻌﻲﻛﻤﺎﻝﺁﺑﺎﺩی، ۱۳۸۷).

۴- سیستم های شماره فنی قطعه^[۹۴]

ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﺮﺍی ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻭ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻭ ﺍﺟﺰﺍء آن ها ﺩﺭ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﺑﺰﺭﮒ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎی ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﺧﻮﺩﺭﻭﺳﺎﺯی. ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﺍﻏﻠﺐ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻﺕ ﻭ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭ ﻗﻄﻌﺎﺕ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﭼﻨﻴﻦ سیستم هاﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

۵- سیستم های یونیک ساز، ردیابی، تسهیل فروش و خودکارسازی ضبط داده ها (بارکد^[۹۵] و RFID^[96]) یکی از سیستم های کدگذاری اقلام که در سطح وسیعی در ایران کاربرد یافته است، سیستم بارکدگذاری اقلام خرده فروشی است. این سیستم در سال ۱۳۷۴ وارد ایران شد. در آن سال برای نوین سازی نظام توزیع و تنظیم بازار احساس شد که به کدگذاری اقلام تولید داخل که در فروشگاه های زنجیره ای عرضه می‌شوند نیاز است. مصوبه دولت وزارت بازرگانی را مکلف کرد که این کار را به انجام برساند. وزارت بازرگانی هم با مطالعه و بررسی سیستم های موجود در دنیا، سیستم بارکدهای بین‌المللی موسوم بهEAN^[97] را انتخاب کرد و تشکیلات و سازمان و نمایندگی آن در ایران را ایجاد و فعال نمود. از طرف سازمان بین‌المللی EAN (که از سال ۲۰۰۵ بهGS1 ^[۹۸] تغییر نام داد) پیش کد ۶۲۶ به ایران تخصیص داده شد (قلندری، ۱۳۹۱).

ﺗﺎ ﺳﺎﻝ ۱۹۹۳ ﺗﻌﺪﺍﺩ ۷۹ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ۷۳ ﻣﺮﻛﺰ ﺷﻤﺎﺭﻩﮔﺬﺍﺭی ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻧﻈﺎﻡ GS1 ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ. ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴـﺰ ﻫﻔﺘﺎﺩ ﻭ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻛﺸﻮﺭی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۷۴ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺎﻡ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ. ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎی ﻋﻀﻮ GS1 ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ۱۰۹ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ^[۹۹].

۶- ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎی ﺗﺴﻬﻴﻞﮔﺮ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺍﻟﮑﺘﺮﻭﻧﻴﮏ

ﻛﺪ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻛﺎﻻ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ، ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺍﻥ ﻭ ﺑﺮﺍﺩﺳﺘﺮﻳﺖ^[۱۰۰] ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﭘﻴﺸﺮﻭ ﺑﺎ ۱۶۰ ﺳﺎﻝ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺩﺭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﺓ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﺑﺎ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ (UNDP^[101]) ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺍﻳﻦ ﻛﺪ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻚ ﺭﻭﺵ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛـﻪ ﺍﻏﻠﺐ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪیﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺳﻴﺴﺘﻢ UNSPSC^[102] ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺑﺎﺯ ـ ﻛﻪ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑـﻪ ﻛﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺍﺻﻠﻲ ﺁﻥ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺍﺳﺖ ـ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻴﻜﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮﺍی ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻛﺎﻻﻫﺎ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ^[۱۰۳]. ﺩﺭ ﺟﺪﻭﻝ (۲-۲). ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ.

جدول (۲-۲). مقایسه انواع سیستم های طبقه بندی و کد گذاری

ویژگی ها
سیستم ها
دسته اول گمرکات
دسته دوم آماریها
دسته سوم

IOS

دسته چهارم

N/P

دسته پنجم

Barcode

دسته ششم

E-Com

اثر ‌بر تنوع

کاهش/افزایش تنوع نمی دهد

کاهش/افزایش تنوع نمی دهد

تمایل به ژنریک سازی و کاهش تنوع می‌باشد. هرچه کاهش بیشتر باشد مطلوب تر است.

افزایش تنوع محدودیت می‌دهد.

شدیداً” افزایش تنوع را به دنبال دارد.

کاهش تنوع کلی

سازمان‌های کاربر

سازمان‌های حاکمیتی و دولتی(بویژه گمرک)

سازمان‌های حاکمیتی و دولتی(بخش‌های اقتصادی و برنامه و بودجه)

واحدهای نظامی و مؤسسات بسیار بزرگ

واحدهای تولید کننده متوسط و بزرگ

واحدهای تولیدی و خرده فروشی و فروشگاه های زنجیره ای

کلیه سازمان فروشنده و خریدار (تجارت الکترونیکی)

گستره پوشش

بین‌المللی

ملی و بین‌المللی

بنگاه

بنگاه

بنگاه های متعدد

بنگاه

نمونه کاربران

وزارت بازرگانی و گمرک جمهوری اسلامی ایران

وزارت صنایع، مرکز آمار، سازمان مدیریت، وزارت اقتصاد

ارتش آمریکا، وزرارت راه آمریکا، ارتش انگلیس و ارتش روسیه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،

شرکت ملی نفت ایران

، کمپانی نفت شل، شرکت صا ایران

صا ایران، صنایع دفاع، صنایع غذایی مائده

فروشگاه های زنجیره ای اتکا، رفاه، شرکت شیرین عسل، صنایع غذایی مائده

جنرال الکتریک

رویکرد

فقط طبقه بندی

فقط طبقه بندی

طبقه بندی و شناسایی کل اقلام مورد استفاده در سازمان

طبقه بندی و شناسایی محصول و اجزا

فقط شناسایی

فقط طبقه بندی

رویکرد

فقط طبقه بندی

فقط طبقه بندی

طبقه بندی و شناسایی کل اقلام مورد استفاده در سازمان

طبقه بندی و شناسایی محصول و اجزا

فقط شناسایی

فقط طبقه بندی

سیستم های ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻭ ﮐﺪﮔﺬﺍﺭی ﮐﺎﻻ^[۱۰۴]

الف) ﻣﻘﺪﻣﻪﺍی ﺑﺮ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﻭ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺁﻥ

برای دسترسی سریع و سهل به کالاها در انبار و نگهداری صحیح از آن ها و پیشگیری از بروز مشکلات در انبارها، کالاها را ابتدا طبقه بندی و سپس کدگذاری می‌کنند و بنحو صحیحی در انبارها مستقر می نمایند این کار همچنین باعث می شود که از کالاهای انبار بنحو صحیحی نگهداری شود. اصولاً به دلیل اهمیتی که موجودی ها در یک سازمان دارا هستند، باید ترتیبی اتخاذ گردد که کالاها به طور منظم و منطقی در انبار دسته بندی، طبقه بندی، کد گذاری و چیده شوند تا در هر زمان که ضرورت اقتضاء کند، بتوان به آن ها دستیابی و دسترسی پیدا کرد، بدون آنکه مشکل جدی در این زمینه به وجود آید (کاظمی، ۱۳۸۹).

ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻳﻚ ﻧﺎﻡ ﻭ ﻧﻤﺎﺩ (ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻤﺎﺭﻩ، ﺣﺮﻭﻑ ﻭ …) ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ (ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﺤﺼﻮﻝ) ﺭﺍ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ. ﻛﺪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍی ﺍﺯ ﻧﻤﺎﺩﻫﺎ ﺍﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑﺮﺍی ﺗﺴﻬﻴﻞ ﮔﺮﺩﺵ ﺍﺷﺨﺎﺹ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻳﺎ ﺣﻘﻮﻗﻲ، روش ها ﻭ …) ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﻛﺪ موجودیت ها ﻳﺎ ﺍﻗﻼﻡ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎی ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻫﺮ ﺷﻴﺊ، ﭼﻴﺰ ﻳـﺎ ﻣﻮﺟﻮﺩﻳﺖ (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﻻﻫﺎ، ﺧﺪﻣﺎﺕ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺮﺡ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺮﺩ. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻛﺪ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﻣﻌﻨﻲ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩی ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻛﺸﻒ ﺭﻣﺰ^[۱۰۵] ﺷﻮﺩ، ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺭﺳﺎﻧﺪ ﻭ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻳﻚ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺸﺘﺮﻙ ﺑﻴﻦ ﻛﺎﺭﺑﺮﺍﻥ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺒﺎﺩﻝ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﺩ (‌غلام زاده، ۱۳۷۷).

ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻛﺪﮔﺬﺍﺭی ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻮﻉ ﺍﻗﻼﻡ ﻳـﺎ موجودیت ها ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ؛ ﺑـﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﻳﻚ ﺑﻨﮕﺎﻩ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ، ﺣﺴﺎﺏ ﻫﺎی موجودی ها ﻭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ آن ها ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰی ﻭ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻣﻮﺟﻮﺩی ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ.