بیکسون و جی.وست اظهار کرده‌اند که برای تعیین و تبیین اجزای آمادگی جسمانی، تلاش های زیادی از سوی متخصصان و صاحب نظران به عمل آمده که هر کدام از آن ها ضمن ارائه تعریف و آمادگی جسمانی، اجزایی را برای آن بر شمرده‌اند. نلسون و جانسون معتقدند که علی‌رغم توجه درازمدت به آمادگی جسمانی، هنوز بر سر عوامل تشکیل دهنده آن در بین صاحب نظران آمادگی جسمانی اختلاف نظرهای قابل توجهی وجود دارد. به نظر او این اختلاف بیشتر بر سر تعاریف آمادگی جسمانی، آمادگی حرکتی و اجزای تشکیل دهنده آن ها است . کلارک برای مشخص کردن محدوده آمادگی جسمانی، آمادگی حرکتی و آمادگی عمومی، جدول ۲-۴- را ارائه ‌کرده‌است. (حمایت طلب ۱۳۸۸)

جدول۲- ۴ .اجزای تشکیل دهنده آمادگی جسمانی، حرکتی و عمومی

اجزای آمادگی جسمانی

هماهنگی چشم و پا
سرعت
انعطاف پذیری
قدرت عضلانی
استقامت عضلانی
استقامت قلبی – عروقی
چابکی
نیروی عضلانی
هماهنگی چشم و دست
اجزای آمادگی حرکتی
اجزای آمادگی عمومی

برخلاف نظریه کلارک، بعضی از متخصصان از جمله بارو و مک گی آمادگی حرکتی را وجه محدودتری از آمادگی جسمانی می‌دانند و معتقدند که آمادگی جسمانی وسیع‌تر و گسترده‌تر از آمادگی حرکتی بوده و آمادگی حرکتی تنها با اجرای حرکات و فعالیت‌های عضلانی ارتباط دارد.

مؤسسه‌ ایفرد با توجه به دو هدف کلی آمادگی جسمانی عمومی یعنی هدف تندرستی و هدف مهارتی، آمادگی جسمانی عمومی را به دو طبقه آمادگی جسمانی و آمادگی حرکتی تقسیم ‌کرده‌است. بر این اساس آمادگی جسمانی با تندرستی و بهداشت مرتبط بوده و آمادگی حرکتی با مهارت و اجرای حرکات ورزشی ارتباط دارد. در آمادگی وابسته به تندرستی و بهداشت به توسعه کیفیت های مورد نیاز برای اجرای خوب عملکرد و همچنین حفظ شیوه زندگی سالم توجه می‌شود. عوامل تشکیل دهنده آمادگی جسمانی شامل قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، استقامت قلبی– تنفسی، انعطاف پذیری و ترکیب بدن هستند. در آمادگی وابسته به مهارت و اجراهای حرکتی به توسعه کیفیت ها برای اجرای مطلوب ورزش ها و دیگر فعایت‌های جسمانی توجه می‌شود. عوامل تشکیل دهنده آمادگی حرکتی عبارتند از: سرعت، چابکی، نیرو، توان، تعادل و هماهنگی.

هرچند که عوامل تشکیل دهنده آمادگی جسمانی و حرکتی را تفکیک کرده و به طور جداگانه مورد مطالعه قرار می‌دهیم اما این عوامل با هم همپوشانی داشته و مکمل همدیگر هستند. برای مثال عوامل استقامت قلبی – تنفسی، قدرت و استقامت عضلانی، انعطاف پذیری و ترکیبات بدنی برای زندگی سالم ضروری هستند، اما در عین حال در عملکرد مهارت های حرکتی نیز مهم هستند.

اجزای تشکیل دهنده آمادگی جسمانی عمومی :

الف-آمادگی جسمانی :

آمادگی جسمانی ظرفیت افراد در مواجهه با نیازهای متنوع جسمانی و فیزیولوژی است که با انجام دادن فعالیت بدنی ایجاد می شود، بدون آنکه فرد به سبب حالت خستگی مفرط تنزل کند. در چنین حالتی (خستگی) فرد نمی تواند فعالیت ها را با دقت و موفقیت انجام دهد.

مؤلفه های آمادگی جسمانی عبارتند از:

قدرت، نیروی اعمال شده از طریق گروه عضلانی در طول انقباض عضله بیشینه منفرد.

استقامت، ظرفیت حفظ حرکت یا تلاش در دوره ای از زمان، استقامت موضعی عضله، توانایی عضلات برای تکرار حرکات بدون خستگی مفرط است، در حالی که استقامت قلبی عروقی توانایی سیستم قلبی عروقی در حمل اکسیژن به عضلات در طول تمرین مداوم می‌باشد.

سرعت، میزان بیشینه ای که فرد قادر به حرکت بدن خود می‌باشد. از لحاظ جسمانی سرعت، مسافت طی شده در واحد زمان (ثانیه) است و در عملکرد جسمانی به سرعت اعمال هماهنگی مفصل و حرکات کل بدن اطلاق می شود.

انعطاف پذیری، دامنه ممکن حرکت در مفصل که تحت تأثیر نوع مفصل و عضله مربوط به آن قرار می‌گیرد.

ترکیب بدن، مفهومی که درصد نسبی عضله، چربی و استخوان را توصیف می‌کند. ترکیب بدن ابزار مناسبی برای ارزیابی وضعیت آمادگی شخص محسوب می شود.

در ادامه به توضیح دو مورد از مؤلفه ها پرداخته می شود .

انعطاف پذیری

توانایی حرکت آزادانه، بدون محدودیت و بدون درد در سرتاسر دامنه حرکتی یک مفصل یا گروهی از مفاصل را انعطاف پذیری^[۳] می‌نامند. به عبارت دیگر، آمادگی یا قابلیت کشیده شدن عضلات برای تأمین حداکثر دامنه حرکتی برای مفصل یا مفاصل مربوطه را انعطاف پذیری می‌گویند. هرچند انعطاف پذیری به توانایی کشش بافت های نرم، رباط ها و عضلات بستگی دارد، اما عواملی نظیر حجم یا توده عضله، برخوردهای استخوانی، نوع مفصل و پوست، میزان انعطاف پذیری را تحت تأثیر قرار می‌دهند. انعطاف پذیری به دو صورت ایستا و پویا تقسیم می شود. انعطاف پذیری ایستا^[۴]، میزان دامنه حرکتی یک مفصل به صورت غیرفعال بوده و انعطاف پذیری پویا^[۵] به میزان دامنه حرکتی اطلاق می شود که یک مفصل به وسیله یک انقباض انجام می‌دهد. علاوه بر این، انعطاف پذیری به دو صورت مطلق و نسبی اندازه گیری می شود که در روش مطلق بدون در نظر گرفتن هر گونه متغیر (به ویژه طول اندام ها) میزان دامنه حرکتی تعیین می شود اما در روش نسبی، میزان انعطاف یک ناحیه بر اساس طول اندام ها اندازه گیری می شود.

انعطاف پذیری بازیکنان فوتبال در مقایسه با ورزشکاران دیگر، هنوز جای بحث بسیار دارد. بررسی انعطاف پذیری لگن، کمر و همسترینگ نتایجی بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر را نشان می‌دهد. چیزی که از این طریق نشان داده شد، این است که تدوین برنامه محافظ و بازدارنده از آسیب که تمرینات انعطاف پذیری را نیز در بر گیرد، میزان مصدومیت فوتبالیست ها را کاهش می‌دهد.

ترکیبات بدن

ترکیب بدنی ^[۶]عبارت است از چگونگی ساختار بدن از نظر عضله، استخوان، چربی و مواد تشکیل دهنده دیگر. با توجه به مقوله سلامتی و تندرستی و به طور کلی بر اساس شاخص آمادگی جسمانی، اصطلاح ترکیب بدنی به طور ویژه بر درصد چربی بدن دلالت دارد. کاربردی ترین تجزیه و تحلیل ‌در مورد ترکیب بدن بر پایه تقسیم وزن کل بدن به دو بخش چربی و بدون چربی است. بخشی از کل وزن بدن که از بافت چربی تشکیل شده است، درصد چربی نامیده می شود و میزان چاقی و اضافه وزن بدن نیز با توجه به همین شاخص ارزیابی می شود. بخش دیگر شامل عضلات، استخوان ها، بافت همبند، مواد معدنی و… است که بافت بدون چربی نامیده می شود.