ROA_it: بازده دارایی­ ها که از تقسیم سود خالص بر جمع دارایی­ ها محاسبه می شود.

LEV_it: درجه اهرمی بودن شرکت از تقسیم حسابهای پرداختنی بر جمع دارایی­ ها محاسبه می شود.

NOL_it: اگر شرکت زیان ده باشد یک در غیر این صورت صفر

ΔNOL_it: تغییر در زیان شرکت تقسیم بر جمع دارایی­ ها

FI_it: فروش صادراتی تقسیم بر جمع دارایی­ ها

PPE_it: خالص اموال و ماشین آلات و تجهیزات تقسیم بر جمع دارایی­ ها

INTANG_it: خالص دارایی­ های نامشهود تقسیم بر جمع دارایی­ ها

EQINC_it: سود حاصل از سرمایه گذاری تقسیم بر جمع دارایی­ ها

R&D_it: هزینه های تحقیق و توسعه تقسیم بر جمع دارایی­ ها

EMP_it: لگاریتم طبیعی تعداد کارکنان شرکت

ΔSALE_it: تغییر در فروش شرکت

SIZE_it-1: اندازه شرکت لگاریتم طبیعی ارزش بازار شرکت

MB_it-1: نسبت ارزش بازار شرکت به جمع حقوق صاحبان سهام

در مدل فوق اگر β۱ و β۲ مثبت باشد به ترتیب فرضیه اول و دوم تحقیق تأیید می­ شود در غیر اینصورت فرضیات رد می شود.

از آنجایی که در این پژوهش اجتناب مالیاتی با سه روش مجزا محاسبه می­ شود و نیز برای فعالیت­های مسئولیت اجتماعی سه متغیر در نظر گرفته شده است، برای هر فرضیه نه حالت آزمون خواهد شد.

۱-۷- روش تحقیق

تحقیق حاضر از شاخه تحقیقات شبه تجربی و نوع پس رویدادی است که بر اساس اطلاعات واقعی بازار سهام و صورت­های مالی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار انجام ‌می‌گیرد. اطلاعات اساسی این تحقیق، قیمت بازار سهام، آمار معاملات و اطلاعات مربوط به صورت­های مالی شرکت­ها است. از این رو به دلیل سهولت در دسترسی، شفافیت در ارائه و قابلیت اتکای بالا در محتوای اطلاعات و همچنین به واسطه مقبولیت عمومی از سوی استفاده­کنندگان حرفه­ای این عرصه از قبیل سرمایه گذاران و تحلیگران مالی مجرب و تحکیم قوانین نظارتی مدون بر عملکرد شرکت ها، از اطلاعات شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بهره گرفته شده است. به همین منظور برای جمع‌ آوری داده ­های مربوطه، از بانک اطلاعاتی نرم افزار ره آورد نوین و تدبیر پرداز و همچنین صورت­های مالی و یادداشتهای همراه حسابرسی شده شرکت‌ها استفاده گردیده است.

برای آزمون فرضیه ­های تحقیق، از مدل‌های ذیل استفاده شده است. به منظور آزمون معنی­دار بودن مدل‌های رگرسیون از آماره F و برای آزمون معنی داری ضرایب مدل رگرسیون از آماره t استفاده گردید. همچنین معنی داری ضریب همبستگی (R ) مدل رگرسیون نیز توسط آماره t مورد آزمون قرار گرفت. لازم به ذکر است که در تمام مراحل آماری، به منظور اطمینان از اشکالات ناشی از خود همبستگی بین مشاهدات در مدل رگرسیونی از آماره « دور بین ـ واتسون » بهره گرفته شد.

۱-۸- قلمرو تحقیق

۱-۸-۱- قلمرو موضوعی تحقیق:

قلمرو موضوعی این تحقیق بررسی رابطه بین مسئولیت اجتماعی شرکت با اجتناب مالیاتی شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ‌می‌باشد.

۱-۸-۲- قلمرو مکانی و زمانی تحقیق

اطلاعات مورد نیاز این تحقیق مربوط به شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. از این رو به دلیل جامعیت و سهولت دسترسی به بورس اوراق بهادار تهران، قلمرو مکانی این تحقیق تهران می‌باشد.

قلمرو زمانی این تحقیق از سال ۱۳۸۷ لغایت سال ۱۳۹۱ به مدت ۵ سال ‌می‌باشد و برای انتخاب نمونه از معیارهای زیر استفاده شده است:

1. 1. از سال ۱۳۸۷ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده­ باشند.

1. 1. معاملات سهامشان بیش از ۳ ماه وقفه نداشته باشند.

1. 1. سال مالی آن ها به پایان هرسال شمسی ختم شود.

1. شرکت‌های انتخاب شده نباید جزو شرکت‌های سرمایه ­گذاری باشند.

۱-۹- جامعه و حجم نمونه

جامعه آماری این تحقیق شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. زیرا در این تحقیق قیمت بازار سهام به عنوان یکی از داده ­های مورد نیاز در نظر گرفته شده است و دسترسی به اطلاعات قابل اتکا درباره ارزش بازار سهام برای شرکت­های خارج از بورس میسر نیست. ضمناً دسترسی به اطلاعات مربوط به شرکت­های پذیرفته شده در بورس از طریق آرشیوهای بورس، پایگاه ­های اینترنتی و همچنین بانک­های اطلاعاتی بسته­های نرم افزاری مختلف، به راحتی امکان پذیر است؛ و تعداد نمونه ­های در دسترس ۱۴۰ شرکت از بین ۵۰۴ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ‌می‌باشد.

۱-۱۰- محدودیت ها و مشکلات تحقیق

با توجه به اینکه دسترسی به اطلاعات قابل اتکا درباره ارزش بازار سهام برای شرکت­های خارج از بورس میسر نیست و از طرفی فقط ‌می‌توان به شرکت­های بورسی برای به دست آوردن نتایج قابل اکتفا تکیه کرد، زیرا این شرکت­ها سالانه مورد بررسی حسابرسان مستقل و معتبر قرار می­ گیرند و صورت‌های مالی این شرکت­ها با توجه به چهارچوب­هایی که حسابرسان برای آن­ها تعیین ‌می‌کنند همگن­تر از شرکت­های بورسی است لذا در راستای به دست آوردن نتایج قابل اتکا این شرکت­ها مناسب­تر­اند.

پس با توجه به محدودیت­های مذکور امکان استفاده از شرکت‌های غیر­بورسی مناسب نبوده و در صورت استفاده از صورت‌های مالی غیر حسابرسی شده، امکان به دست آمدن نتایج متناقض بالا می رود.

فصل دوم

مطالعات نظری

۲-۱- مقدمه

توسعه اقتصادی از عمده ترین اهداف اقتصادی کشورهای در حال توسعه است. در این راستا سیاست­های مالی نیز از طریق تاثیر بر تخصیص عوامل تولید، توزیع درآمد و ثروت، بهبود بازدهی نیروی کار و در نهایت تامین مالی سیاست­های توسعه اقتصادی به تحقق این هدف کمک می­ کند. سیاست های مالیاتی نیز بخش مهمی از سیاست­های مالی است که در چارچوب نظام اقتصادی کشور قرار دارد و به صورت هماهنگ با سایر سیاست­های اقتصادی به کار گرفته می­ شود. نظام مالیاتی کارا در واقع امکان رشد هماهنگ بخش­ها و توسعه اقتصادی را به وجود ‌می‌آورد. به طور کلی شاید سیاست مالیاتی را بتوان سیاستی در جهت افزایش تحرک، پویایی و حرکت جامعه به سمت توسعه تلقی نمود. (۱۳۸۵ کمیجانی و فهیم یحیایی)