صفحهعنوان

۴۹شکل ۳-۱- چارچوب متغیرهای پژوهش

۶۴شکل ۳-۲- سیستمی با واحدهای تصمیم­گیرنده مختلف

۶۱نمودار ۳-۱- مرز کارایی

بررسی ارتباط میان دارایی­ های نامشهود و ناهمگونی شرکت­های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

به وسیله: حمیده رضایی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرات ناهمگونی شرکت­ها بر میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود در شرکت­های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که: آیا بین ناهمگونی شرکت­ها و سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود آن­ها رابطه معناداری وجود دارد؟ به همین منظور، از معیارهای اندازه شرکت­ها، سرمایه ­های انسانی و محدودیت در تأمین مالی جهت اندازه ­گیری ناهمگونی شرکت­ها استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت­های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند و نمونه آماری شامل ۱۶۱ شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است که در طی سال­های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۱ موردبررسی قرارگرفته است. از تحلیل آماری رگرسیون خطی چند متغیره و تحلیل واریانس تک­عاملی برای آزمون فرضیه ­های پژوهش استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان­دهنده آن است که بین اندازه شرکت­ها و سرمایه ­های انسانی با سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. افزون بر این، نتایج پژوهش نشان داد که بین محدودیت در تأمین مالی و سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین، نتایج تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معناداری بین میزان سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود شرکت­ها در بین دو گروه شرکت­های با اندازه بزرگ و کوچک وجود دارد اما میزان سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود در شرکت­های دارای محدودیت در تأمین مالی و فاقد محدودیت در تأمین مالی و شرکت­های با میزان سرمایه ­های انسانی کم‌‌و زیاد تفاوت معناداری وجود ندارد.

واژه­ های کلیدی: دارایی­ های نامشهود، ناهمگونی شرکت، اندازه شرکت، محدودیت در تأمین مالی، سرمایه انسانی.

فصل اول

کلیات پژوهش

۱-۱- مقدمه

در چند دهه اخیر با رشد و رونق تجارت در سطح جهانی، اهمیت دارایی­ ها و منابع لازم برای ادامه فعالیت شرکت­ها تبدیل به یک امر حیاتی شده است. باگذشت زمان مشخص‌شده است که وجود گروه خاصی از دارایی­ ها تحت عنوان دارایی­ های نامشهود در ایجاد مزیت رقابتی پایدار برای شرکت­ها ضروری است. به‌طوری که شرکت­هایی توانایی باقی ماندن در عرصه رقابت امروزی رادارند که میزان قابل توجهی در این گروه از دارایی­ ها سرمایه ­گذاری کنند. در همین راستا، بسیاری از پژوهشگران در ادبیات حسابداری و مدیریت بر اثرات دارایی­ های نامشهود بر عملکرد اقتصادی شرکت­ها تمرکز کرده ­اند (به عنوان نمونه، کورادو و همکاران^[۱]، ۲۰۰۶؛ اولینر و همکاران^[۲]، ۲۰۰۷؛ بانتمپی^[۳] و مایرسه^[۴]، ۲۰۰۸؛ مارکو و همکاران^[۵]، ۲۰۰۹).

با این وجود، پژوهش­هایی که به بررسی عوامل مرتبط با میزان سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود شرکت­ها بسیار اندک است (آریقتی و همکاران^[۶]، ۲۰۱۴). نوع صنعت یکی از مهم­ترین عواملی است که تاکنون به­وسیله پژوهشگران به عنوان عاملی مؤثر بر تمایل شرکت­ها در خصوص سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود شناسایی‌شده است. این عامل ازآنجا نشأت‌گرفته است که میزان نوآوری در صنایع مختلف، متفاوت است (کوکبورن^[۷] و گریلیچز^[۸]، ۱۹۸۸). از دیدگاه آریقتی و همکاران (۲۰۱۴) ناهمگونی شرکت­ها نیز می ­تواند عامل مؤثری بر میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود باشد. ‌بنابرین‏، با توجه به شرایط خاص ایران به لحاظ اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و ازآنجاکه در ایران تاکنون پژوهشی به بررسی تأثیر ناهمگونی شرکت­ها میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود نپرداخته است، پژوهش حاضر به بررسی تجربی تأثیر ناهمگونی شرکت­ها بر میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود می ­پردازد.

در ادامه این فصل در بخش (۱-۲) مسأله پژوهش بیان‌شده است. بیان مسأله پژوهش در خصوص پی بردن به اهمیت و ارزش پژوهش و شناسایی اهداف پژوهش که به ترتیب در بخش­های (۱-۳) و (۱-۴) بیان‌شده‌اند، کمک بسیار می­ نماید. در ادامه سؤالات پژوهش (بخش ۱-۵) و فرضیه ­های پژوهش (بخش ۱-۶) بیان‌شده است. در بخش (۱-۷) روش پژوهش شامل روش گردآوری داده ­ها، متغیرهای پژوهش، جامعه آماری و نمونه پژوهش و روش آزمون فرضیه ­ها ارائه گردیده است. در بخش (۱-۸) استفاده­کنندگان از نتایج پژوهش، و در بخش (۱-۹) واژه­ های کلیدی این پژوهش تعریف‌شده‌اند. درنهایت، بخش (۱-۱۰) ساختار کلی این پایان نامه در فصل­های باقیمانده را تشریح می­ کند.

۱-۲- بیان مسأله پژوهش