۳-۳- جامعه آماری

جامعه آماری پژوهش را کلیه شرکت­های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می­دهد. در این پژوهش از داده ­های مالی طبقه ­بندی شده و حسابرسی شده شرکت­های فعال پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران استفاده شده است. دلایل انتخاب جامعه آماری مذکور این است که سازمان بورس اوراق بهادارتهران اطلاعات نسبتاً جامعی درخصوص وضعیت شرکت­ها و روند عملکردهای مالی و اقتصادی آن ها دارد و ‌می‌توان گفت تنها منبع اطلاعاتی است که با بهره گرفتن از آن ‌می‌توان به منابع اطلاعاتی مالی شرکت­ها دسترسی یافته و مدل­های پژوهش را مورد آزمون قرار داد.

۳-۴- روش نمونه گیری

در علم آمار جهت تعمیم نتایج حاصل از پژوهش به کل جامعه بگونه­ای که هم هزینه و زمان انجام مراحل مختلف پژوهش معقول باشد و هم تعمیم نتایج قابل اتکا باشد، روش­های مختلفی برای نمونه گیری پیشنهاد شده است.­ آنچه که مهم به­نظر می­رسد این است که پژوهشگران در رشته­ های مختلف و در تحقیقات با موضوعات مختلف سعی نمایند بهترین روش نمونه گیری که بیشترین کارایی را در نیل به اهداف مذکور دارد؛ انتخاب نمایند. اغلب در پژوهش­هایی که بر پایه اطلاعات حسابداری و بازار سرمایه است؛ نمونه گیری به روش سیستماتیک انجام شود. در این روش ابتدا شرایطی جهت انتخاب نمونه تعریف می­ شود و نمودهای فاقد شرایط مذکوراز نمونه حذف می­گردند. این شرایط با توجه به مدل آزمون فرضیات و متغیرهای پژوهش تعیین می­ شود. دلیل استفاده از این روش و تعریف چنین شرایطی همگون نمودن نمونه آماری مورد مطالعه با کل جامعه و امکان تعمیم نتایج حاصل از آزمونها به جامعه آماری ‌می‌باشد.

با توجه به متغیرهای پژوهش می­­توان ضوابط ذیل را جهت اعمال در نمونه گیری حذفی سیستماتیک تعریف نمود.

• • در طول سال­های مالی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ در بورس حضور داشته اند.

• • سال مالی آن­ها پایان اسفند ماه ‌می‌باشد.

• • جزء شرکت­های صنعت سرمایه ­گذاری، واسطه­گرهای مالی و بانک­ها نباشند.

• • اطلاعات مربوط به متغیرهای پژوهش از گزارش­های سالیانه شرکت­ها، قابل دسترس باشد.

• جزء شرکت­های زیان­ده نباشند.

۳-۵- حجم نمونه آماری

حجم نمونه آماری با­توجه به تعداد جامعه مورد مطالعه و روش موردنظر برای نمونه گیری، متغیر ‌می‌باشد. از طرفی مسئله تعیین مناسب­ترین تعداد نمونه به موضوع هزینه و منفعت بستگی دارد. بهتر است تا آنجا که امکانات اجازه می­دهد بزرگترین نمونه انتخاب شود. با بزرگتر شدن نمونه، نتیجه پژوهش تصویر بهتری از جامعه را ارائه می­ کند و از نظر آماری معنی­دارتر می­ شود­. دست­کم، باید نمونه در سطحی تعیین شود که بتوان آزمون­های لازم را با توجه به پرسش پژوهش انجام داد.­ جدول ۳-۱ نحوه انتخاب و استخراج نمونه آماری مناسب پژوهش را با توجه روش نمونه گیری، ملاحظات و شرایط مطرح شده و داده ها و اطلاعات موجود در بورس نشان می­دهد.

جدول ۳-۱٫ چگونگی انتخاب شرکت­های مورد مطالعه تحقیق

شرح
تعداد

اعضای جامعه آماری در پایان سال ۱۳۹۲

۶۲۰

جمع کل

شرکت­هایی که سال مالی آن ها منتهی به ٢٩/١٢ نمی ­باشد.

۲۶۰

فیلتر

شرکت­هایی که جزء صنعت سرمایه ­گذاری، بانک­ها و واسطه­گرهای مالی طبقه ­بندی

می­شوند.

۳۸

فیلتر

شرکت­هایی که جزء شرکت‌های زیان ده محسوب می­شوند.

۵۵

فیلتر

شرکت­هایی که بعد از ١/١/١٣٨۷ در بورس اوراق بهادار پذیرفته­شده، یا قبل از ٢٩/١٢/١٣۹۲ از تابلوی بورس خارج ‌شده‌اند و یا اطلاعات آن ها در دسترس نبوده است.

۱۵۵

فیلتر

جمع شرکت­های حذف شده از جامعه آماری

۵۰۸

کل فیلتر
جمع شرکت­های عضو نمونه ی آماری
۱۱۲
مانده

۳-۶- روش جمع‌ آوری داده ­ها

بخش عمده­ای از اطلاعات مورد نیاز مربوط به متغیرهای تحقیق جهت آزمون فرضیات آماری ‌بر اساس روش کتابخانه ­ای جمع ­آوری شده­است. داده ­های مورد نیاز تحقیق از طریق نرم افزار اطلاعاتی ره­آورد نوین جمع ­آوری گردیده است و با جمع بندی اطلاعات گردآوری شده و انجام محاسبات مورد نظر، آزمون فرضیات صورت پذیرفته است.

۳-۷- دوره زمانی پژوهش

محدوده زمانی پژوهش شامل ۵ سال متوالی از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ ‌می‌باشد که بررسی فرضیات پژوهش با بهره گرفتن از داده ­های واقعی این سال­ها انجام می­پذیرد. ‌بر اساس هدف پژوهش اطلاعات مربوط به دوره فوق بررسی و شرکت­های نمونه آماری مورد مطالعه در تجزیه و تحلیل­ها وارد ‌شده‌اند.

۳-۸- فرضیات پژوهش

فرضیه اول

اندازه شرکت بر مدیریت سود در شرکت­هایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تاثیر مثبت و معناداری دارد.

فرضیه دوم

زمان­بندی بر مدیریت سود در شرکت­هایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تاثیر مثبت و معناداری دارد.

۳-۹- شیوه آزمون فرضیات و متغیرهای اساسی پژوهش

جهت آزمون فرضیات پژوهش حاضر از مدل­های تعدیل شده جونز(۱۹۹۵) استفاده می­ شود. در این مدل­­ها، ارتباط متقابل متغیرهای اساسی پژوهش شامل اندازه شرکت، زمان­بندی(فروش دارای­های ثابت)، مدیریت سود را اندازه ­گیری می­ کند. همچنین، در هر مدل، فرضیه متناسب با متغیرمستقل و وابسته موردنظر در آن مدل، متغیرهایی به ‌عنوان متغیر کنترلی در مدل رگرسیونی تعدیل شده جونز وارد شده است. مدل­های مذکور به صورت ذیل می­باشند.

۳-۹-۱ مدل آزمون فرضیه اول

(۱)

TAit / Ait-1 = β۱(۱ / Ait-1) + β۲ [ (∆REVit – ∆ RECit) / Ait-1] + β۳ (PPEit / Ait-1) + β۵ DisExpit + εit

= TA it کل اقلام تعهدی شرکت i در سال t

= A it-1 مجموع دارایی های اول دوره شرکت i در سال t

=ΔREVitt تغیر در درآمد شرکت i از سال t-1 تا سال t

=PPEit ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات شرکت i در سال t

=∆ RECit تغییر در خالص حساب های دریافتنی شرکت از سال t-1 تا سال t

= β۱, β۲, β۳ ضرایب رگرسیون

برای اندازه گیری مدیریت سود از جریان نقد عملیاتی غیرعادی و هزینه های اختیاری غیرعادی استفاده شده است. در تحقیقات صورت گرفته توسط دچو و همکاران (۱۹۹۸)، کیم و سوهن (۲۰۰۸)، کوهن و همکاران(۱۹۹۸)، روچودهری (۲۰۰۶)، کوهن و همکاران(۲۰۰۸)، و یو(۲۰۰۸)، از مدل های زیر جهت اندازه گیری سطح عادی جریان نقدی عملیاتی و هزینه های اختیاری غیرعادی استفاده شده است:

(۲)

CFOit/Ait-1=K1t (1/Ait-1) +K2t (Salesit / Ait-1+K3t (ΔSalesit/Ait-1)) +εit

DisExpit = هزینه های اختیاری شرکت i ‌در دوره t است و شامل مجموع هزینه­ تبلیغات، هزینه­ های عمومی، فروش و اداری تشکیلاتی می شود.

(۳)

DisExpit / Ait-1=K1t (1/Ait-1( + K2t (Salesit-1/Ait-1) +εit