۳-۴-۳٫ پرسشنامه شادکامی آکسفورد

آزمون شادکامی آکسفورد دارای ۲۹ گویه است و میزان شادکامی فردی را می‌سنجد. پایه نظری این پرسشنامه تعریف آرگایل وکراسلند از شادکامی است (آن‌ ها به منظور ارائه یک تعریف عملیاتی از شادکامی آن را سازه‌ای دارای سه بخش مهم دانسته‌اند: فراوانی و درجه عاطفه مثبت، میانگین سطح رضایت در طول یک دوره و نداشتن احساس منفی). این آزمون در سال ۱۹۸۹ توسط مایکل آرگایل و بر اساس پرسشنامه افسردگی بک(BDI،۱۹۷۶) ساخته شده است. امروزه به طور گسترده‌ای از این آزمون در پژوهش‌های مربوط به شادکامی استفاده می‌شود.

این پرسشنامه شامل ۵ عامل شامل می‌باشد:

الف)رضایت از زندگی

ب) حرمت خود

ج) بهزیستی فاعلی

د) رضایت خاطر

و) خلق مثبت

این آزمون شامل ۲۹ گویه چهار گزینه‌ای است که نمره‌گذاری گزینه‌های هر گویه به ترتیب عبارت است از: الف (۰)، ب (۱)، ج (۲)، د (۳). هرچه نمره فرد بالاتر باشد از میزان شادکامی بالاتری برخوردار است و نمرات بین ۰ تا ۸۷ خواهد بود.

ویژگی­های روان‌سنجی پرسشنامه شادکامی آکسفورد

آرگایل و همکاران (۲۰۰۱) پایایی پرسشنامه آکسفورد را با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ ۹۰/۰ و پایایی بازآزمایی آن را طی هفت هفته ۷۸/۰ گزارش کرده‌اند. روایی همزمان این پرسشنامه با بهره گرفتن از ارزیابی دوستان افراد درباره آن‌ ها ۴۳/۰ محاسبه شد. علی پور و آگاه هریس (۱۳۸۶) در بررسی روایی و پایایی مقیاس شادکامی آکسفورد نشان دادند که تمام ۲۹ گویه این مقیاس با نمره کل همبستگی بالایی داشتند. آلفای کرونباخ برای کل مقیاس برابر با ۹۱/۰ بود. همبستگی پیرسون بین مقیاس شادکامی آکسفورد با مقیاس افسردگی بک و زیر مقیاس‌های برونگرایی و نورزگرایی پرسشنامه شخصیتی آیزنگ به ترتیب برابر با ۴۸/۰-، ۴۵/۰ و ۳۹/۰- بود که روایی همگرا و واگرای مقیاس شادکامی آکسفورد را تأیید می‌کرد. به طور کلی، یافته های پژوهش‌های مختلف نشان دادند که OHI برای اندازه‌گیری شادکامی در جامعه ایرانی از پایایی مناسبی برخوردار است.

۳-۴-۴٫ پرسشنامه دل‌بستگی کولینز و رید

این مقیاس شامل خودارزیابی از مهارت‌های ایجاد روابط و خود توصیفی شیوه شکل‌دهی روابط دل‌بستگی نسبت به چهره‌های دل‌بستگی نزدیک است و مشتمل بر ۱۸ گویه می‌باشد که از طریق علامت‌گذاری روی یک مقیاس ۵ درجه‌ای (از نوع لیکرت) که از «به هیچ وجه با خصوصیات من تطابق ندارد» (۱)، «تا کاملاً با خصوصیات من تطابق دارد» (۵)، تشکیل می‌گردد، سنجیده می‌شود.

با تحلیل عوامل، ۳ زیر مقیاس که هر مقیاس شامل ۶ گویه است، برای این مقیاس استخراج شده است:

الف) وابستگی (D) : اندازه‌گیری میزان اعتماد به دیگران، تکیه به آن‌ ها و قابل دسترسی بودنشان در صورت لزوم.

ب) نزدیک بودن ©: اندازه‌گیری میزان آسایش در رابطه با صمیمیت و نزدیکی هیجانی.

ج) اضطراب (A): سنجش ترس از داشتن رابطه.

زیرمقیاس اضطراب (A) با دل‌بستگی اضطرابی-دوسوگرا مطابقت دارد و زیرمقیاس نزدیک بودن © یک بعد دوقطبی است که توصیف‌های ایمن و اجتنابی را در مقابل هم قرار می‌دهد. بنابر­این، نزدیک بودن در تطابق با دل‌بستگی ایمن می‌باشد و زیر مقیاس وابستگی (D) را می‌توان تقریباً عکس دل‌بستگی اجتنابی قرار داد. مدت اجرای پرسشنامه کولینز و رید بر اساس زمینه‌یابی انجام شده حداکثر ۱۰ دقیقه در نظر گرفته شده است.

بر اساس دستورالعمل پرسشنامه، ۶ گویه مربوط به هر زیر مقیاس مشخص می‌شود و با توجه ‌به این­که ‌در مورد هر جمله در پاسخنامه، آزمودنی علامت خود را روی کدام دایره زده است نمره وی برای هر زیر مقیاس مشخص می‌شود. برای گزینه‌های ۱ تا ۵ به ترتیب نمرات ۰ تا ۴ در نظر گرفته می‌شود. گویه ­های ۱، ۶، ۸، ۱۲، ۱۳، ۱۷ دل‌بستگی ایمن را می‌سنجند. گویه ­های ۲، ۵، ۷، ۱۴، ۱۶، ۱۸ دل‌بستگی اجتنابی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و سرانجام گویه ­های ۳، ۴، ۱۰، ۱۱، ۱۵ دل‌بستگی دوسوگرا / اضطرابی را می‌سنجد. گویه ­های ۵، ۶، ۸، ۱۶، ۱۷، ۱۸ به صورت معکوس نمره‌گذاری می‌شوند. نمرات ۶ گویه هر مقیاس با هم جمع شده و نمره زیرمقیاس به دست می‌آید.

ویژگی­های روان‌سنجی پرسشنامه دل‌بستگی کولینز و رید

هازن و شیور (۱۹۸۷) روایی بازآزمایی کل این مقیاس را ۸۱/۰ و آلفای کرونباخ مقیاس را ۷۸/۰ به دست آوردند. روایی درونی این ابزار در پژوهش رحیمیان، بوگر، نوری، عریضی، مولوی و فروغی مبارکه (۱۳۸۶) برای کل آزمون، سبک اضطرابی، دوری جو و ایمن به ترتیب ۷۵/۰، ۸۳/. ۸۱/۰ و ۷۷/۰ به دست آمد که روایی مطلوبی را نشان می‌دهد (صفایی و همکاران، ۱۳۹۰).

۳-۴-۵٫ مقیاس منبع کنترل راتر

این مقیاس دارای ۲۹ گویه است که توسط راتر در سال ۱۹۶۶ تدوین گردیده است و با بهره گرفتن از آن می‌توان به منبع کنترل درونی یا بیرونی پی برد. هر گویه دارای دو جمله به صورت الف و ب می‌باشد و نمره‌گذاری آن به صورت صفر و یک است. در این پرسشنامه ۶ گویه انحرافی وجود دارد که آزمودنی را از مسیر اصلی آزمون بازمی‌دارد تا به هدف آزمون پی نبرد که این گویه ­ها عبارت‌اند از: ۱، ۸، ۱۴، ۱۹، ۲۴، ۲۸٫ از این رو، ابتدا می‌بایست هنگام نمره‌گذاری این گویه ­ها را حذف نمود و سپس، هرچه نمره فرد بیشتر شود، بیانگر گرایش آزمودنی به سمت منبع کنترل بیرونی خواهد بود. لذا نمرات بالاتر از میانگین به معنای منبع کنترل بیرونی و نمرات پایین‌تر از میانگین به معنای منبع کنترل درونی آزمودنی‌ها در نظر گرفته می‌شود. میانگین این مقیاس ۸۴/۸ می‌باشد؛ ‌بنابرین‏، تنها آزمودنی‌هایی که نمره ۹ یا بیشتر بگیرند واجد منبع کنترل بیرونی و افرادی که نمره کمتر بگیرند دارای منبع کنترل درونی خواهند بود.

ویژگی­های روان‌سنجی پرسشنامه منبع کنترل راتر

ضریب پایایی اولیه مقیاس منبع کنترل با بهره گرفتن از روش تنصیف برابر با ۶۵/۰، به روش کودر ریچاردسون ۷۳/۰ و با روش بازآزمایی با فاصله­ زمانی یک ماه ۷۲/۰ به دست آمده است. در ایران، ضریب پایایی بازآزمایی ۷۵/۰ و ضریب آلفای آن برابر با ۷۰/۰ گزارش شده است. ضریب آلفای کرونباخ برابر با ۸۴/۰ و ضریب روایی همزمان این مقیاس با مقیاس عزت‌نفس کوپر اسمیت و خودپنداره­ی پیرز-هاریس به ترتیب ۶۱/۰ و ۷۲/۰ به دست آمده است (فدایی و همکاران، ۱۳۹۰).

۳-۵٫ روش تحلیل داده ها

برای تحلیل داده ها از روش­های آمار توصیفی و استنباطی (میانگین، انحراف معیار و همبستگی) استفاده شد. جهت ارزیابی برازندگی مدل پیشنهادی، تحلیل‌های مربوط به مفروضه‌های زیربنایی الگویابی معادلات ساختاری و همچنین تحلیل‌های گسترده‌تری انجام شد که همگی از طریق تحلیل مسیر و الگویابی معادلات ساختاری (SEM)، اعمال گردید. بررسی روابط غیرمستقیم مسیرها از روش بوت استراپ ماکرو پیشنهادی توسط پریچر و هیز (۲۰۰۸؛ به نقل از یاوری، ۱۳۹۱) استفاده شده است. تمام تحلیل‌ها با بهره گرفتن از نرم‌افزارهای بسته آماری برای علوم اجتماعی (SPSS) ویراست ۲۲ و تحلیل ساختارهای گشتاوری (AMOS) ویراست ۲۲ انجام گرفت.

1. 1. – Kaplan & Baron ↑

1. 1. – Murray & Lopez ↑

1. 1. – Catherin, A.L ↑

1. 1. – Dozois & Dabson ↑

1. 1. – Suchman & Mathews ↑