انواع منابع خاکستری

ردیف

پایان‌نامه

۱

طرح تحقیقاتی

۲

گزارش

فنی

دولتی

تحقیقاتی

سفر

هنری

آماری

۳

خبرنامه

۴

وب‌سایت

۵

گروه‌های بحث الکترونیکی

۶

نامه‌های الکترونیکی

۷

یادداشت‌

۸

‌کتاب‌شناسی

۹

عکس

۱۰

اسناد

۱۱

پوستر

۱۲

نقشه

۱۳

مجموعه مقالات و برنامه گردهمایی‌ها

۱۴

استاندارد

۱۵

جزوه

۱۶

بروشور

۱۷

اسلاید

۱۸

سایر

۲-۱-۵-۱پایان نامه^[۵۰]

“مقاله یا رساله‌ای که به وسیله داوطلب درجه دانشگاهی به عنوان یکی از شرایط احراز درجه مذبور ارائه می‌شود” (سلطانی و راستین، ۱۳۷۹، ص. ۷۶ نقل در محسنی، ۱۳۸۲). پایان‌نامه‌ها نتایج پژوهش‌های بنیادی یا کاربردی است که معمولا توسط دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد و دکترا انجام شود. پایان‌نامه معمولا در چند نسخه محدود به دانشگاه تحویل داده می‌شود و به ندرت توسط ناشران به چاپ می‌رسد، ولی این امر به هیچ وجه دلیل بر بی‌ارزش بودن محتوای آن نیست. این مدارک در کارهای پژوهشی دارای ارزش فوق‌العاده‌ای هستند و دسترسی به آن برای محققان و دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی بسیار حائز اهمیت است ولی معمولا به دلیل شرایط خاص نگهداری، خدمات و همچنین عدم کنترل کتاب‌شناختی دقیق و به موقع، بهره و استفاده آن با مشکلات زیادی مواجه است. تنها مرکزی که در ایران به جمع‌ آوری، سازماندهی و انتشار فهرست پایان‌نامه‌های موجود در کشور می‌پردازد، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران است که به دلیل همکاری ضعیف مراکز دانشگاهی دارای جامعیت لازم نیست. این مرکز به صورت فصلی “چکیده پایان‌نامه‌های ایران، دکترا و کارشناسی‌ارشد” را منتشر می‌کند و نیز دو عنوان پایگاه اطلاعاتی رایانه‌ای به نام‌های “چکیده پایان‌نامه‌های ایران – دکترا و کارشناسی‌ارشد” و “پایان‌نامه‌های فارغ‌التحصیلان ایرانی خارج از کشور (لاتین – با چکیده)” منتشر می‌کند. همچنین، موسسهیو. ام. آی^[۵۱]در آمریکا “چکیده‌نامه پایان‌نامه‌ها”^[۵۲] را منتشر می‌کند که بیشتر شامل پایان‌نامه‌های ایالات متحده آمریکا و کانادا است، و در صورت نیاز به متن کامل پایان‌نامه‌ها با دریافت هزینه ارسال می‌شود. کتابخانه ملی بریتانیا^[۵۳] نیز یکی از مراکز عمده تأمین پایان‌نامه‌های خارجی است. با شناسایی سایت‌های اینترنتی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی – پژوهشی نیز می‌توان به اطلاعات کتاب‌شناختی و توصیفی و گاهی متن کامل یا بخشی از پایان‌نامه‌ها دسترسی یافت (محسنی، ۱۳۸۲، ص. ۲۹).

۲-۱-۵-۲طرح تحقیقاتی^[۵۴]

پروژه تحقیقاتی، برنامه‌ای است که برای پژوهش یک موضوع یا انجام کاری پیشنهاد می‌شود که با هدفی مشخص برای پژوهش، فرضیه‌های مشخص پژوهش و جهت پاسخ‌گویی به پرسش‌های مشخصی که پروژه بر مبنای آن‌ ها تعریف شده شکل گرفته باشد (وب‌سایت تبیان، ۴ دی ۱۳۹۰).

۲-۱-۵-۳گزارش^[۵۵]

نشریه‌ای حاوی مطالب رسمی و اداری، مثلا پیشینه‌ای از تحقیقات ویژه، پیشینه‌ای از فعالیت‌های یک هیئت، صورت جلسات یک مجمع قانون‌گذاری و غیره (سلطانی و راستین، ۱۳۷۹، ص. ۳۶۳). از گزارش تعابیر گوناگونی شده و با توجه به نوع کاربرد تعریف مختلفی از آن می‌شود. در یک تعریف کلی، گزارش را انتقال پاره‌ای از اطلاعات به کسی که از آن بی‌خبر است یا اطلاع کمی دارد گفته‌اند و برخی آن را شرح وتفسیر،بیان وتحلیل مطالب، علل و مسائل مورد نظر ذکرکرده‌اند. تعریف دیگری از گزارش چنین است: نگارش اطلاعات، حقایق، علل؛ مسائل، رویدادها و استنتاج و ارائه راه‌حل که به ترتیب و توالی منطقی با روشنی و اختصار و یا رسایی به خواننده منتقل می‌شود و به عبارت ساده‌تر ، پیامی است که با سرعت و صحت و روشنی به خواننده می‌رسد و بر اصل ساده‌نویسی وسالم‌نویسی استواراست. در مبحث ارتباطات تعاریف گوناگونی از گزارش ارائه شده است.گفته می‌شود گزارش یا رپرتاژ یک نوع خبر توصیفی و بیان توصیفی و تصویری یک واقعهیا موضوع است و تعریف جامع‌تر و قابل قبول آن است که گزارش تلفیق خبر وپژوهش است؛ به اضافه بازسازی هنرمندانه صحنه‌ها، موضوعات، حوادث و واقعیات مهم زندگی اجتماعی. برهمین اساس گزارشگر کسی است که حواس خود را برای انتقال آنچه که می‌بیند و می‌شنود به خوبی به کار می‌گیرد و به منزله چشم و گوش مخاطبان خود می‌بیند، می‌شنود واحساسمی‌کندو نقش ناظری هوشیار را دارد (روغنی‌ها، ۹ تیر۱۳۹۲).گزارش شامل انواع گزارش‌های فنی^[۵۶]، گزارش‌های دولتی^[۵۷]، گزارش‌های تحقیقاتی^[۵۸]، گزارش‌های سفر^[۵۹]، گزارش‌های هنری^[۶۰]و گزارش‌های آماری^[۶۱] است.

۲-۱-۵-۴ خبرنامه­^[۶۲]

نشریه‌ای مختصر و کوتاه که اخبار را نقل می‌کند و معمولا به وسیله انجمن‌ها یا سازمان‌ها برای نقل اخبار داخلی منتشر می‌شود (سلطانی، ۱۳۸۸، ص. ۱۳۷).

۲-۱-۵-۵وب‌سایت^[۶۳]

وب‌سایت مجموعه‌ای از تعدادی فایل‌های حاوی متن، تصویر یا گرافیک و … متصل به هم، که غالبا شامل یک صفحه اصلی^[۶۴] است که برروی یک خدمات‌دهنده اینترنتی^[۶۵]قرار دارند و به عنوان مجموعه‌ای از اطلاعات توسط یک فرد، گروه یا سازمان تهیه و نگهداری می‌شوند و عموم مردم می‌توانند به وسیله اینترنت به آن دسترسی داشته باشند (وب‌سایت طلاهاست، ۱۶ دی ۱۳۹۳).

۲-۱-۵-۶گروه­های بحث الکترونیکی^[۶۶]

گروه‌های مباحثه ابزاری است الکترونیکی که از طریق آن افرادی که دارای علایق مشترک باشند با همدیگر به بحث و گفتگو می‌پردازند و یا اخبار و پیام‌های مورد علاقه یکدیگر را مبادله می‌نمایند. بحث‌ها و فعالیت‌های معمول در گروه‌های مباحثه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• • کنفرانس‌های آینده و موضوعات آن؛

• • اخبارهای علمی، فنی، هنری و …؛

• • مباحثه، تبادل نظر و تجربیات ‌در مورد مسئله‌ای خاص؛

• • ارسال و دریافت آگهی‌های تبلیغاتی؛

• • ارسال و دریافت فهرست مندرجات مجلات؛

• • ارسال و دریافت کتاب‌های جدید در زمینه‌های مورد علاقه؛

• • مبادله اطلاعات علمی؛

• • خدمات “اشاعه اطلاعات گزیده”؛

• • خدمات “آگاهی‌رسانی جاری”

و بسیاری از اطلاعات مورد علاقه دیگر که برای به دست آوردن آن سازمان‌ها و افراد هم‌علاقه اقدام به تأسيس، راه‌اندازی و مدیریت گروه‌های مباحثه و فهرست‌های پستی می‌نمایند (محسنی و ابراهیمی، ۱۳۷۸، ص. ۳۵).

۲-۱-۵-۷نامه­های الکترونیکی^[۶۷]