۲-۲-۲۰-۳-۵- نقدینگی^[۵۸]

کنترل نقدینگی از مسئولیت­های مهم مدیریت بانک است. استفاده از وجوه کوتاه مدت در سرمایه ­گذاری­های بلند مدت، بانک را با این ریسک مواجه می­ نماید که دارندگان حساب­های سرمایه ­گذاری ممکن است متقاضی دریافت وجوه خود باشند و این نکته بانک را مجبور به فروش دارایی­ های خود نماید.

بانک می­بایست نقدینگی کافی برای ‌پاسخ‌گویی‌ به تقاضای سپرده گذاران و وام دهندگان داشته باشد تا اطمینان عمومی را نسبت به خود جلب نماید. بانک­ها نیازمند داشتن سیستم مدیریت دارایی و بدهی اثربخش می­باشند تا بتوانند عدم انطباق سررسید در دارایی­ ها و بدهی­ها را حداقل و بازگشت آن­ها را بهینه نمایند. همچنین نقدینگی با سودآوری رابطه معکوس داشته، ‌بنابرین‏، نهادهای مالی باید بین نقدینگی و سودآوری تعادل مناسبی را برقرار کنند.

۲-۲-۲۱-مدیریت ریسک

مدیریت ریسک در بانک­ها اهمیت زیادی دارد و مقررات نظارتی، به خصوص مقررات بانک مرکزی باید مورد توجه خاص قرار گیرد. برخی از ابعاد ریسک بانک­ها در زیر ارائه شده است:

۲-۲-۲۱-۱-ریسک اعتباری

عدم بازپرداخت بدهی توسط دریافت کنندگان تسهیلات در موعد سررسید، اساس ریسک اعتباری را تشکیل می­دهد. ریسک اعتباری را ‌می‌توان احتمال تعویق، مشکوک الوصول یا لاوصول شدن بخشی از پرتفوهای اعتباری نهاد پولی به دلیل عوامل داخلی (مانند ضعف مدیریت اعتباری، کنترل های داخلی، پیگیری و نظارت) یا عوامل خارجی (مثل رکود اقتصادی، بحران و …) تعریف کرد. نحوه تخصیص منابع بین فعالیت­های مختلف ارزیابی سطح اعتباری مشتریان و اخذ تضمینات کافی، در کنترل این ریسک مؤثر هستند. با توجه ‌به این که تسهیلات عموماً به عنوان ریسکی­ترین دارایی بانک­ها در نظر گرفته می­شوند. لذا نسبت تسهیلات به سپرده ­ها نیز ارائه شده است، هر چند که این نسبت می ­تواند تا حدود زیادی متأثر از رعایت الزامات قانونی در خصوص تخصیص دارایی­ ها باشد.

۲-۲-۲۱-۲-ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی به دلیل کمبود و عدم اطمینان در میزان نقدینگی بانک ایجاد می­ شود. کفایت موجودی نقد باعث می­ شود که امکان پرداخت تعهدات و نیازهای نقدینگی سپرده­گذاران در زمان مناسب فراهم شود.

معیارهای ارائه شده برای این نوع ریسک می ­توانند نقش مؤثری در کنترل و مدیریت آن داشته باشند.

۲-۲-۲۱-۳-ریسک نرخ سود مالی

تأثیر نوسان نرخ سود بر عملکرد بانک غیرقابل انکار است. بررسی نسبت تسهیلات به سپرده ­های سرمایه ­گذاری که بیانگر دارایی­ ها و بدهی­های حساس به نرخ سود است، بسیار ضروری به نظر می­رسد.

همچنین هر قدر سهم سپرد­ه­های کوتاه مدت از کل سپرده ­های سرمایه ­گذاری بیش­تر باشد، بانک از انعطاف مناسب­تری در مقابل تغییر نرخ سود برخوردار خواهد بود.

۲-۲-۲۱-۴-ریسک توانایی

شکاف مثبت نرخ سپرده ­های یک بانک نسبت به سایر بانک­ها می ­تواند به عنوان یک ریسک تعبیر شود، هر چند که از سوی دیگر، نشان دهنده خط مشی جذب سپردهاست. نسبت حقوق صاحبان سهام به جمع دارایی و نسبت کفایت سرمایه نیز می ­تواند نشان دهنده ریسک بانک برای سرمایه گذاران و سپرده گذاران باشد(بهرامی۱۳۸۹).

۲-۲-۲۲-بهینه گزینی^[۵۹]

بهینه­گزینی، یکی از روش­های مرسوم جهت تعیین اهداف و نیز ارزیابی برنامه­ ها و عملکرد است. مطابق تحقیقات انجام شده، عوامل اصلی مؤثر بر موفقیت و سودآوری بانک­ها به شرح زیر است: (عباسقلی­پور، ۲۴:۱۳۸۹).

۲-۲-۲۲-۱-اندازه بانک

اندازه، یکی از عوامل سودآوری است. به نظر می­رسد که در صورت وجود بستر مناسب برای رشد، هرچقدر بانک بزرگ­تر باشد و از اهرم مالی بیش­تر استفاده کند، بازدهی سهام داران ^[۶۰]افزایش می­یابد. البته این امکان هم وجود دارد که بانک­های کوچک به دلیل هزینه­ های عملیاتی کم تر، بازده دارایی^[۶۱] بالاتری داشته باشند.

۲-۲-۲۲-۲-کنترل هزینه ها

این عامل یکی از مهمترین دلایل تمایز بانک­های با عملکرد خوب است. مدیران بانک­ها باید هزینه­ های عملیاتی را بهتر مدیریت ‌می‌کنند. کم نمودن هزینه­ های زاید، یکی از نمادهای بانکداری موفق است. در این مسیر، بانک­ها بهتر می ­توانند به اهداف تعیین شده و سهم سود بیشتری دست یابند.

۲-۲-۲۲-۳-ساختار سپرده ­ها

بانک­هایی سودآوری بالایی خواهند داشت که سپرده ­های دیداری بیش­تری را نسبت به سایر بانک­ها جذب کنند. بانک­ها با بازاریابی و سیاست­های خاص خود سعی بر جمع‌ آوری وجوه سرگردان جامعه دارند تا سهم بیشتری از سپرده ­ها، به ویژه سپرده ­های دیداری را به خود اختصاص دهند. ساختار سپرده ­های بانک نسبت به سایر رقبای بانکی باید به گونه ­ای باشد که انگیزه و اشتیاق مشتریان را در انتخاب هر کدام از آن ها بیشتر کند که خود نوعی بازاریابی و تبلیغات است.

۲-۲-۲۲-۴- بهره ­وری کارکنان

بانک­های موفق معمولاً سرانه دارایی و سود خالص بالاتری دارند. یکی از سیاست­های موفق در این رابطه، انتصاب مدیران لایق، شایسته و دانای بانکی و تقویت روحیه انگیزشی کارکنان است تا کارکنان با بهره ­وری بالاتر حقوق و مزایای بیشتری را دریافت کنند، چرا که کارکنان کم انگیزه و بی­هدف، نه تنها سازمان را در رسیدن به اهداف یاری نم یرسانند، بلکه ممکن است موجبات عقب ماندگی از میدان رقابت و حتی پسرفت بانک را فراهم سازند.

۲-۲-۲۲-۵-اهرم مالی

استفاده از اهرم مالی (کاربرد بهینه منابع بدهی جهت تأمین مالی در مقابل اتکای زیاد به سرمایه) می ­تواند یکی از محرک­های اصلی سودآوری باشد. سپرده ­ها و سایر ابزارهای بدهی کوتاه مدت و بلندمدت می ­توانند موجب افزایش سودآوری شوند، البته باید به نحو صحیح و منطقی از آن ها در بخش­های دیگر اقتصادی نیز استفاده شود تا بتوان سرمایه گذاری مطمئن و سودآور ایجاد نمود و آن را توسعه داد(عباسقلی­پور، ۲۴:۱۳۸۹).

۲-۲-۲۲-۶-توسعه درآمدهای کارمزد

یک عنصر کلیدی استراتژی­ های بانکی برای افزایش سودآوری در سال­های اخیر، در محیط کشورهای توسعه یافته، گسترش درآمدهای کارمزدی بوده است، به گونه ­ای که برخی از کارمزدها، مشتریان را در راستای بهره­ مندی و نهادینه نمودن استفاده از خدمات الکترونیک سوق داده و از ازدحام شعب هم کاسته است.

۲-۲-۲۲-۷ رشد

رشد دارایی­ ها، سپرده ­ها و وام­های بانک­های موفق بیش از متوسط صنعت است که منعکس کننده مدیریت جسورانه^[۶۲] یا مقبولیت بیش­تر خدمات نزد مشتری است. بانک در برنامه ­های توسعه­ای و بلندمدت خود و در راستای بهترین ماندن، باید رشدکلی و قیاس آن با سایر رقبا را در نظر بگیرد. به هر حال رشد نباید جایگزین سود شود(عباسقلی­پور، ۲۴:۱۳۸۹).

۲-۲-۲۳ بازار گرایی و نوآوری