• • مرور طرح ها توسط خبرگان موضوعی به صورت بازرسی اسناد

  

• • شبیه سازی وضعیت بحرانی

• • راه اندازی موازی طرح های پاسخ در کنار فعالیت جاری سازمان

• ایجاد وقفه در فعالیت جاری

عامل دیگری که در موفقیت سیستم تداوم کسب و کار بسیار حیاتی است، ایجاد دانش، آگاهی و توانمندی در منابع انسانی سازمان در واکنش به حوادث است. شرکت اینفوامن علاوه بر ارائه دوره های آموزشی و مهارت افزایی عمومی، با توجه به ساختار و ملاحظات خاص طرح های پاسخ هرسازمان، آمادگی طراحی و برگزاری دوره های آموزشی و آگاهی رسانی خاص شما را دارا می‌باشد(دویست^[۴۶]، ۲۰۰۹).

۲ـ۱۹ـ پیاده سازی سیستم مدیریت تداوم کسب و کار

داشتن یک برنامه اثر بخش مدیریت تداوم کسب و کار، نقش مهمی در موفقیت کسب و کار هر سازمانی دارد. تجربه نشان داده است که بیش از %۵۰ کسب و کارهایی که برنامه ای برای استمرار کسب و کار نداشتند، نهایتاًً ورشکست شده اند. امروزه نیاز برای کسب اطمینان از استمرار خدمات در سازمان ها به حداکثر میزان خود رسیده است چرا که امروزه سازمان های نوین ۲۴ ساعت شبانه روز طی ۷ روز هفته در حال ارائه خدمات بوده و وابستگی و بعضا دامنه قابل تحمل سازمان به در دسترس بودن برخی از خدمات فناوری اطلاعات به زمانی کمتر از ساعت می‌رسد(دویست، ۲۰۰۹). تجربه و چارچوب مدیریت تداوم کسب و کار شرکت اینفوامن به شما کمک می‌کند تا از نقاط حساس و ضربه پذیر کسب و کار خود آگاه و با ایجاد برنامه طرح تدوام کسب و کار و الزامات مربوط به آن، انعطاف سازمانی مناسبی کسب کرده و در زمان‌های وقوع حوادث با اجرای برنامه ای مشخص از تداوم کسب و کار خود در هر شرایطی اطمینان حاصل نمایند. پس باید با برنامه ریزی منسجم از تداوم ارائه این خدمات حتی در زمان وقوع حوادث احتمالی اطمینان حاصل پیدا کرد؛ این امر در قالب سیستم مدیریت تداوم کسب و کار محقق می‌گردد. این سیستم به عنوان یک چارچوب مدیریتی و کل نگر، در راستای تعیین تهدیدها و صدمات احتمالی که می‌تواند بقای سازمان را به خطر اندازد و ایجاد امکان و توانمندی جهت بازیابی و ارائه پاسخ مناسب به وقایع در جهت حفظ منافع ذی نفعان، شهرت و فعالیت های ارزش افزای سازمان می‌باشد. اهدافی که در استمرار کسب وکار و پیاده سازی سیستم مدیریت استمرار کسب وکار به دنبال تحقق آن هستیم عبارتند از(هیلز^[۴۷]، ۲۰۰۷):

• • بقای شرکت

• • کسب سود و حفظ درآمدها

• • استمرار کسب وکار تازه تأسيس

• حفظ برند و تصویر شرکت

با توجه به اهداف فوق الذکر مشخص است که مدیریت بحران به معنای برنامه ریزی و عملکرد کسب وکار در شرایط بحرانی با اهداف فوق سازگار می‌باشد.

نمودار(۲ـ۵) اهداف مدیریت تداوم کسب وکار در سازمان

۲ـ۲۰ـ بحران مالی در سطح شرکت

وقوع بحران‌های مالی (در سطح شرکت) در اواخر قرن بیستم، به بیشترین میزان ممکن پس از دهه۱۹۳۰ میلادی رسید. بررسی تحقیقات صورت گرفته پیرامون موضوع بحران مالی در سطح شرکت^[۴۸] حاکی از آن است که در ادبیات مربوطه، به کرات از چهار اصطلاح عجز و درماندگی مالی، قصور در پرداخت بدهی، ناتوانی در پرداخت بدهی و ورشکستگی استفاده گردیده است. اصطلاحات فوق دارای تفاوت‌های جزئی با یکدیگر بوده که در ادامه تفاوت‌های آن ها تشریح می‌گردد. عجز و درماندگی مالی^[۴۹] بدین معنا است که نرخ بازده تحقق یافته سرمایه گذاری، به میزان قابل توجهی از نرخ بازده سرمایه گذاریهای مشابه کمتر می‌باشد. معیار مورد استفاده دیگر بدین منظور، هزینه سرمایه شرکت می‌باشد. بر اساس این معیار، در صورتی که متوسط نرخ بازده سرمایه گذاری شرکت کمتر از هزینه سرمایه آن باشد، عنوان می‌گردد که شرکت دچار عجز و درماندگی مالی شده است. ممکن است یک شرکت برای سالیان متمادی دچار عجز و درماندگی مالی باشد اما با این وجود توانایی پوشش بدهی های جاری خود را داشته باشد. قصور در پرداخت بدهی^[۵۰] یکی دیگر از وضعیت های مرتبط با بحران مالی در سطح شرکت است. این وضعیت همواره بین بدهکار شرکت و یک گروه بستانکار واقع می شود. قصور در مواقعی اتفاق می افتد که شرکت در پرداخت اصل یا بهره بدهی بلندمدت خود کوتاه می کند. این نوع بحران بسیار رایج بوده و معمولاً مشکل حادی ایجاد نمی نماید. ناتوانی در پرداخت بدهی^[۵۱] واژه دیگری است که به شیوه ای فنی تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ناتوانی در پرداخت بدهی به معنای فقدان نقدینگی کافی به منظور پرداخت بدهی های شرکت در سررسید می‌باشد. ناتوانی در پرداخت بدهی، از رایج ترین دلایل رسمی اعلام ورشکستگی است. هنگامی که مجموع بدهی های شرکت از ارزش بازار مجموع دارایی های آن تجاوز نماید، عنوان می‌گردد که شرکت ورشکست شده است. ورشکستگی^[۵۲] نوع دیگری از بحران مالی بوده که حادترین مشکلات را برای شرکت‌ها ایجاد می کند. همان گونه که قبلاً عنوان گردید ورشکستگی هنگامی اتفاق می افتد که مجموع بدهی های شرکت از ارزش بازار مجموع دارایی‌های آن تجاوز نماید. پس از اعلام ورشکستگی شرکت توسط دادگاه، برنامه های مربوط به تجدید ساختار شرکت انجام می شود. لازم به ذکر است که این نوع از بحران مالی در قانون تجارت ایران مدنظر قرار نگرفته است(مازار یزدی، صفرزاده،۱۳۸۹).

۲ـ۲۱ـ انواع بحران های مالی

بحران مالی ممکن است در درون اقتصاد ریشه داشته و یا در خارج از اقتصاد ایجادشده باشد. بحران مالی داخلی معمولاً از بخش شرکتی و یا بازار دارایی ها (بخصوص مسکن) نشأت می‌گیرد. بخش قابل ملاحظه ای از دارایی بانک ها، تسهیلاتی است که به بنگاه های اقتصادی اعطا نموده اند. بدیهی است همواره ممکن است تعدادی از بنگاه ها به دلیل عدم سوددهی، از عهده بازپرداخت تعهدات خود به بانک برنیایند. در این صورت بانک می‌تواند از طریق نقدکردن وثایق، مطالبات خود از بنگاه های مذبور را استیفا نماید. اما چنان چه بخش واقعی اقتصاد، به دلیل رکود و یا یک شوک سمت عرضه دچار مشکل شود، این بار شمار قابل ملاحظه ای از بنگاه ها با مشکل جدی در بازپرداخت تعهدات خود مواجه خواهند بود. در این حالت یک ریسک سیستمیک از ناحیه بخش واقعی، بخش مالی را تهدید می‌کند. مطالبات معوق و غیرگردشی^[۵۳] شرکت ها به شکل زیان انباشته در ترازنامه بانک ها منعکس شده و ثبات بخش مالی به خطر می افتد. همچنین ترکیدن حباب های قیمتی در بخش مسکن و افت شدید قیمت مسکن، بازپرداخت تسهیلات اعطایی در این بخش و نیز ارزش وثیقه ها را دچار مشکل می‌کند.

از دیگر تفاوت‌های بین این دو قرارداد مدت زمان دوره تولید و مدت قرارداد می‌باشد، دوره تولید نفت و گاز در قراردادهای مشارکت در تولید بسیار طولانی تر از قراردادهای بیع متقابل می‌باشد، در نتیجه در قراردادهای مشارکت، پیمانکاران انگیزه بیشتری برای به دست آوردن اقتصادی ترین نرخ تولید از طریق استفاده از تکنولوژی پیشرفته، دانش فنی و مهارت‌ها دارند؛ ولی در قراردادهای بیع متقابل نگرانی و دغدغه عمده پیمانکاران عبارت است از رسیدن به یک نرخ متعارف محصول در طول سال‌های بازپرداخت هزینه­ های انجام شده و نیز رسیدن به سطح تولید معین در قرارداد که این دوره بسیار کوتاهتر از قراردادهای مشارکت ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ در قراردادهای بیع متقابل این نگرانی وجود دارد که پیمانکار بر اهداف کوتاه مدت و نه اقتصادی و بهینه تمرکز کند. در حالی که در قراردادهای مشارکت در تولید، تولید صیانتی که عبارت است از تولید بهینه با توجه به عمر مخزن، بهتر رعایت می­ شود؛ چون پیمانکار نیز در تولید شریک کارفرما است و همانند قراردادهای بیع متقابل تنها یک پیمانکار و خدمتکار و مجری صرف برای توسعه میدان نفتی نمی باشد^[۱۲۹].

تفاوت بعدی بین این قراردادها در ریسک آن ها ‌می‌باشد؛ بدین صورت که در قراردادهای مشارکت در تولید ریسک هزینه های تولید و سود حاصل از فروش نفت هر دو تابعی از سطح تولیدات و قیمت نفت یا گاز می­باشند^[۱۳۰]. به عبارت دیگر تولید بالاتر مساوی است با سود بیشتر اما در قراردادهای بیع متقابل، ریسک پیمانکار، افزایش هزینه­ های سرمایه­ای به منظور رسیدن به اهداف مندرج در قرارداد برای تحقق سطح تولید است. در این صورت هزینه­ های سرمایه­ای پیمانکار تنها تا میزان سقف مورد توافق در قرارداد توسط کارفرما باز پرداخت می­ شود و بیش از آن قابل مطالبه نیست. ‌بنابرین‏، اگر اینگونه هزینه­ ها بالا رود کارفرما وظیفه ­ای در پرداخت ندارد و این به ضرر پیمانکار است^[۱۳۱].

قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری^[۱۳۲]:

قراردادهای مشارکت در سرمایه ­گذاری، نوع پیشرفته­تری از قراردادهای مشارکتی به شمار می­آیند. ‌بر اساس این قراردادها، کشور صاحب نفت و شرکت عامل در سود و ریسک توافق نامه های نفتی سهیم می‌شوند. میزان مشارکت در عقد قراردادهای مختلف متفاوت است. در این قرارداد دولت همانند شریک در تولیدی که بر اساس قرارداد انجام می­ شود، سهیم است. سهم هزینه دولت مستقیم و یا از طریق اختصاص بخشی از سهم تولید به شرکت نفتی پرداخت می­ شود. در قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری، کشور میزبان افزون بر مالیات درصدی از سود واقعی سرمایه ­گذاری را نیز به خود اختصاص خواهد داد. در این نوع قرارداد در صورت موفق نبودن عملیات اکتشاف یا نبود امکان بهره برداری تجاری از آن، هزینه ها به عهده سرمایه­ گذار خواهد بود.

عده­ایی از حقوق ‌دانان از این قراردادها به قراردادهای، مشارکت انتفاعی نام برده ­اند^[۱۳۳]. زیرا جوینت ونچر همواره به شکل شرکت نبوده و سرمایه گذاری نیز یکی از فعالیت‌های ناشی از آن می‌باشد. جوینت ونچر دو شکل عمده دارد: قراردادی و شرکتی و از آنجا که شکل شرکتی معمول تر است، معادل فارسی (شرکت مشترک) برای آن برگزیده شده است^[۱۳۴].

قراردادهای خدماتی^[۱۳۵]:

قراردادهای خدماتی از قدیمی ترین شکل های روابط قراردادی شناخته شده میان افراد از یک سو و جوامع از

سوی دیگر به شمار می­آیند. قراردادهای خدماتی به سه دسته قراردادهای صرفاً خدماتی، قراردادهای خرید خدمات همراه با ریسک و قراردادهای خدماتی بیع متقابل تقسیم می‌شوند.

قراردادهای خرید خدمات همراه با ریسک در قیاس با انواع دیگر قراردادها کاربرد کمتری دارد و تنها زمانی که ریسک در میان باشد، به آن توجه می شود که ریسک مربوط به کشف میدان­های نفت و گاز باشد. اگر کشفی صورت نگیرد، قرارداد به خودی خود لغو خواهد شد، اما اگر نفت یا گاز کشف شود، شرکت ملزم است آن را به مرحله تولید برساند. در این نوع قرارداد تولید در اختیار کشور میزبان قرار خواهد گرفت و شرکت عامل طبق شرایط قرارداد یا از مبلغی مقطوع به عنوان بازپرداخت سرمایه به همراه نرخ بهره و ریسک بهره­مند خواهد شد و یا ‌بر اساس درآمد حاصل از میزان نفت تولید شده پس از کسر مالیات سهم خواهد برد. در قرارداد بیع متقابل، شرکت سرمایه گذار خارجی کلیه وجوه سرمایه ­گذاری همچون نصب تجهیزات، راه ‌اندازی و انتقال فناوری را برعهده می‌گیرد و پس از راه اندازی به کشور میزبان واگذار می‌کند. بازگشت سرمایه، همچنین سود سرمایه شرکت سرمایه گذار از طریق دریافت محصولات تولیدی انجام می شود. علت طبقه بندی قرارداد بیع متقابل در رده قراردادهای خرید خدمت این است که انجام بازپرداخت اصلی و سود سرمایه ­گذاری از محل مایعات گازی، نفت خام و فرآورده های نفتی صورت می‌گیرد^[۱۳۶].

این نوع قراردادها در کشورهایی که قوانین آن ها هر گونه مالکیت بخش خصوصی و یا خارجی را بر صنعت نفت منتفی می­دانند، استفاده می­ شود. در این قراردادها، پیمانکار وظیفه تأمین مالی طرح، مسئولیت اجرایی و مهندسی، مسئولیت سفارش­ها، ساخت و نصب، تصویب خواهی از کشور میزبان به وسیله کمیته مشترک مدیریت، انتقال فناوری، آموزش و راه اندازی و تحویل میدان پس از توسعه آن به کشور میزبان را دارد و همه مراحل یاد شده با نظارت فنی و مالی کشور میزبان صورت می‌گیرد.

به طور کلی هیچ یک از قراردادها به خودی خود، خوب یا بد نیست. نوع قرارداد تنها چارچوب و ظرفی برای تقسیم منافع ناشی از همکاری است. از این نظر، این که چه نوع قراردادی در چه شرایطی بتواند منافع طرفین قرارداد را تأمین کند و ظرف قرارداد با چه مظروفی پر شود، به عوامل متعدد بستگی دارد. شرکت های نفتی و کشورهای میزبان با توجه به شرایط متفاوت، به انواع گوناگون قرارداد علاقه نشان می­ دهند، اما این گرایش عمومی ‌به این معنا نیست که نوع انتخاب شده، بهترین نوع قرارداد است و می‌تواند منافع طرفین را تضمین کند. مناسبات سیاسی در عرصه های بین‌المللی و قوانین داخلی کشورهای میزبان از جمله عواملی است که ممکن است عقد شکل خاصی از قرارداد را شدنی یا به عکس از عقد شکل دیگری از قرارداد جلوگیری کند. ‌می‌توان گفت که نوع قرارداد به کاری بستگی دارد که می­خواهد انجام شود. عامل ریسک یکی از متغیرهای بسیار مؤثر در نوع عقد قرارداد و نرخ های آن است. پیچیدگی های سیاسی اقتصادی همگی در تعیین قرارداد و نوع آن اثر گذار است. میزان توانمندی­های یک کشور عامل اساسی به شمار می رود؛ به گونه ای که کشورهای ضعیف به قراردادهایی تن می­ دهند که هزینه فرصت بیشتری برای آن­ها دارد؛ ‌بنابرین‏ عوامل انسانی، غیر انسانی و مدیریتی خاص در قرارداد نهفته است^[۱۳۷].

1. 1. در بازاریابی تجاری نفع تولید کنندگان بیشتر از مصرف کنندگان مدنظر است ولی در بازاریابی اجتماعی تولید کنندگان کالا یا خدمت صادقانه در فکر منفعت مردم هستند تا وضعیت جامعه بهبود یابد.

   

1. بازاریابی تجاری که هدفش کسب سود سرشار است حاضر است پول زیادی را صرف تبلیغ کالای تولیدی خود کند در حالی که منابع در اختیار بازاریابی اجتماعی محدود است.

۲-۲-۲- آمیزه بازاریابی در بازاریابی اجتماعی

مجموعه‌ای از ابزارهای قابل کنترل بازاریابی که با ترکیب آن ها، امکان ‌پاسخ‌گویی‌ به بازار هدف و گروه مخاطب به وجود می‌آید “آمیزه بازاریابی” نام دارد. (کاتلر، ارمسترنگ، ۱۳۷۹) به عبارت دیگر آمیزه بازاریابی در برگیرنده کلیه اقداماتی است که تولیدکننده محصول یا ارائه دهنده خدمت انجام می‌دهد تا بر بازار تقاضای محصول یا خدمت مورد نظر اثر گذارد. آمیزه بازاریابی دارای اجزایی است که در سطور آتی به شرح آن ها خواهیم پرداخت:

۱) محصول یا کالا Product : کالاها یا خدمات چیزی است که به بازار مورد نظر عرضه می‌شود تا نیاز یا خواسته‌ای از مشتری را تامین نماید. (کاتلر، ارمسترنگ، گری ۱۳۷۹) محصول می‌تواند یک پدیده فیزیکی و قابل لمس و یا خدمت، فعالیت یا ایده‌ای غیر قابل لمس باشد.

گروه مخاطب باید در ابتدا آگاه شوند که مشکلی وجود دارد و محصول (یا خدمت) مورد نظر راه حل مناسبی برای آن مشکل است تا آنگاه برای اصلاح رفتار خود در جهت استفاده از آن محصول یا خدمت قدم بردارند. (www.cancer.org) در نتیجه بازاریابان اجتماعی نیاز به برنامه‌ریزانی خواهند داشت که با انجام پژوهش‌های مناسب بتوانند زمینه تولید محصولات و خدماتی را فراهم کنند که برای جامعه مورد نظر قابل پذیرش باشند.

مهم‌ترین نکته ‌در مورد این بخش از آمیزه بازاریابی این است که مشتری باید قادر باشد محصول را به خوبی بشناسد و آن را برای استفاده ساده و آسان بیابد تا در این حالت به سوی استفاده از آن جلب شود.

مواردی که هر محصولی با خود دارد و در طراحی و ساخت آن باید مورد توجه قرار گیرد:

• • کیفیت محصول

• • ظاهر محصول

• • طراحی محصول

• • تنوع محصول

• • نشان محصول

• بسته بندی محصول

مثال هایی از محصولات بازاریابی اجتماعی در حوزه سلامت

• • محصولات قابل لمس: قرص‌های پیشگیری از بارداری، کمربند ایمنی، کرم ضدآفتاب

• • ارائه خدمات : ماموگرافی، پاپ اسمیر

• • برنامه رفتاری: خوردن روزانه ۵ نوبت میوه، حداقل ۳۰ دقیقه در روز ورزش کردن، پرهیز از روابط جنسی غیرایمن، ترک سیگار یا مواد مخدر

۲) قیمت Price : آنچه که مشتری می‌پردازد تا محصول مورد نظرش را به دست آورد، قیمت نام دارد قیمت یک محصول ممکن است پول باشد و یا ممکن است عوامل دیگری مانند صرف زمان، انجام سعی و تلاش و یا حتی بروز اضطراب و نگرانی در خریدار باشد. (کاتلر، ارمسترنگ، گری ۱۳۷۹)

برای این که استقبال از یک محصول یا خدمت افزایش یابد باید قیمت محصول از منافع حاصل از آن کمتر باشد. البته باید توجه داشت که پایین بودن قیمت (مانند ارائه رایگان بعضی از خدمات و محصولات) ممکن است در ذهن مشتری کیفیت پایین محصول را تداعی کند و برعکس قیمت خیلی بالا هم تمایل مشتری را برای استفاده از آن کاهش دهد. (www.cancer.org) در صورتی که قیمت محصول یا خدمت بالا و سطح درآمد مشتری پایین باشد، تقاضای محصول پایین خواهد آمد. (Birkinshaw M.1993)

هزینه‌ای که برای گرفتن محصول صرف می‌کنیم:

• • وقت و زمان

• • از دست دادن لذت

• • از دست دادن اعتماد به نفس

• نگرانی و تشویش خاطر

در برنامه‌ریزی در حوزه سلامت باید همواره از خود بپرسیم: چگونه می‌توان قیمت محصول را کاهش داد و ارزش آن را بالا برد؟ برنامه‌ریزان معمولا بیش از آنچه که فکر می‌کنند، قادرند بر روی قیمت محصول خود کنترل داشته باشند.

۳) مکان‌های توزیع Place : مسیری که با کمک آن محصول یا خدمت به دست مشتری می‌رسد، به عبارت دیگر فعالیت‌هایی که انجام می‌شود تا محصول یا خدمت مورد نظردر دسترس مشتریان قرار گیرد، قسمت سوم آمیزه بازاریابی است. (کاتلر، ارمسترنگ، گری ۱۳۷۹)

‌در مورد یک محصول قابل لمس، مصداق مکان سیستم توزیع است در حالی که در یک محصول یا خدمت غیرقابل لمس، کانال‌هایی که از طریق آن ها اطلاعات و آموزش به مشتریان می‌رسد، مکان را شامل می‌شود.

کجا و چگونه محصول دریافت یا ارائه می‌شود؟

• • کجا خدمت ارائه می‌گردد؟

• • کجا اطلاعات (پیام ها) دریافت می‌شود؟

• • کجا محصولات قابل لمس خریده می‌شود؟

• • در دسترس باشد Available

• • یافتن و استفاده ازآن آسان باشد Easy to find and use

• • مناسب Appropriate

• از نظر زمانی مقرون به صرفه Timely

مثال‌هایی از مکان

• • جایی که محصولات قابل لمس فروخته می‌شوند یا خدمات مورد نظر فراهم می‌گردد: فروشگاه‌های مختلف در سطح شهر و روستا، داروخانه‌ها

• • جایی که برای جلب توجه مردم مساعد است: مطب پزشکان، سالن انتظار بیمارستان ها و درمانگاه‌ها، خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی درمانی

• جایی که مردم مجبور به انجام کاری هستند: داخل خانه، سالن جشن

۴) ترویج ترفیع و ترویج Promotion : این بخش از آمیزه بازاریابی را گاه به اشتباه معادل کل بازاریابی اجتماعی می‌دانند. در حالی که چنین برداشتی درست نیست ترویج تنها بخشی از آمیزه بازاریابی است و شامل استفاده از مجموعه تبلیغات، روابط عمومی، حمایت‌های رسانه‌ای، ارتباط فردی و فعالیت‌هایی از این قبیل است که محور آن خلق نیاز و تداوم آن برای مصرف محصول یا خدمت توسط مشتری است. (www.cancer.org)

برای ترویج یک محصول باید کانال‌های اطلاع‌رسانی مناسب انتخاب شوند و عناصرمهمی چون تازگی و شگفت‌انگیزی مد نظر قرار گیرد تا تاثیر آن بیشتر شود. (Birkinshaw M 1993).

ترویج شامل فعالیت‌هایی است که ارائه دهنده خدمت یا تولیدکننده محصول انجام می‌دهد تا بتواند ‌در مورد ارزش محصول یا خدمت خود اطلاعات مفیدی به مشتری بدهد و مشتریان را تشویق کند تا آن محصول را بخرند (کاتلر، ارمسترنگ، گری ۱۳۷۹)

ابزارهای ترویج یک محصول

• • تبلیغات Advertising

• • وقایع و مناسبت‌هاEvents

• • ارتباطات رسانه‌ای Media Relations

• • فروش فردی Personal Selling

• • سرگرمی Entertainment

• پست مستقیم Direct Mail

اخیراً علاوه بر چهار عنصر کلیدی فوق، مفاهیم دیگری را هم به مجموعه “آمیزه بازاریابی” به ویژه در عرصه بازاریابی اجتماعی اضافه کرده‌اند: ( www. Social_marketing.com)

فصل دوم:
بررسی تطبیقی شرایط افلاس و اعسار در فقه با ورشکستگی در حقوق موضوعه ایران

در این فصل به بررسی موردی شرایط صدور حکم افلاس واعسار وهمچنین ورشکستگی در حقوق ایران می پردازیم که از جهت اهم بودن ورشکستگی در بدو امر ‌به این نهاد می پردازیم و بعداز آن به شرایط افلاس و در آخر سر به بررسی شرایط اعسار می پردازیم :

مبحث اول : شرایط ورشکستگی در حقوق موضوعه ایران

ماده ۴۱۲ قانون تجارت مقررمی دارد : ورشکستگی تاجر یا شرکت تجارتی در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که بر عهده اوست حاصل می شود . حکم ورشکستگی تاجری را که حین الفوت متوقف بوده تا یکسال بعد از مرگ او نیز می توان صادر کرد .^[۱۹]

با تعریف بالا ، اولاً ورشکستگی مخصوص تجار است ، ثانیاًً تاجری ورشکسته محسوب می شود که از تادیه دیون خود متوقف بشود .^[۲۰]

گفتاراول : ورشکستگی مخصوص تجار است

ورشکستگی طبق قانون ایران مربوط به حقوق تجارت است وفقط تجار را شامل مقررات ورشکستگی می‌باشند .

در ماده ۴۱۲ قانون تجارت آمده است که ورشکستگی تاجر وشرکت های تجاری را می توان صادر کرد. ‌بنابرین‏ در قانون ما عنوان تاجر هم بر شرکت های تجاری و هم بر اشخاص حقیقی اطلاق می شود.

الف : تجار حقیقی

مقررات ورشکستگی راجع به اشخاص «تاجر »است ، اشخاص غیر تاجر در صورت عجز از پرداخت دیون مشمول مقررات قانون اعسار مصوب ۲۰/۰۹/۱۳۱۳ می‌باشند .«کسبه جزء ، نیز علی رغم تاجر بودن ، مشمول مقررات قانون اعسار هستند »(ماده ۵۱۲ ق.آ.د.م ) و (ماده ۷۰۸ سابق ) در این باره مقرر می‌دارد :« از تاجر دادخواست اعسار پذیرفته نمی شود تاجری که مدعی اعسار نسبت به هزینه دادرسی می‌باشد باید برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی دهد .کسبه جزء مشمول این ماده نخواهند بود .»

به موجب رأی‌ شماره ۱۱۷۰-۱۳۸۵۵ شعبه اول دیوان عالی کشور مورخ ۲۶/۰۵/۱۳۱۶ تاجر بودن خواهان ورشکستگی در زمان تقدیم دادخواست ضروری است وشخصی که تجارتش سابقاً از بین رفته ومالی نداشته باشد که عرفاً آن را تاجر گفت دیگر موردی برای عرضحال توقف نیست .^[۲۱]

لیکن به موجب حکم تمییزی شماره ۲۳۸۲/۹/۱۳۱۹ اگر خواهان ( ورشکستگی ) در موقع تقدیم دادخواست تاجر نبوده ولی سابقاً تاجر بوده ومحکوم به ای که نسبت به آن توقف حاصل شده ناشی از معامله تجاری باشد ، موجب قبول دادخواست ورشکستگی است .^[۲۲]

شناسایی اشخاص حقیقی تاجر ، کار خیلی ساده ای نیست چرا که سیستم حقوقی ما مبتنی بر سیستم موضوعی است .ماده ۱ قانون تجارت کسی را تاجر می‌داند که شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار دهد وماده ۲ قانون تجارت نیز امور تجارتی را احصاء ‌کرده‌است .در واقع دادگاه ابتدای امر باید بررسی کند ‌و احراز کند که آیا شخص مورد نظر شغل معمولی خود را در مواردی قرار داده است که در ماده ۲ قانون تجارت شمارش شده است .تا پس از آن بتواند او را مشمول حکم ورشکستگی بنماید .البته لازم به ذکر است که منظور از اینکه «تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار دهد » ‌به این معنی نیست که شغل معمولی انحصاری او شغل تجارتی باشد بلکه ممکن است شخص در پاره ای از اوقات خود کار غیر تجارتی را انجام دهد و در بخشی از اوقات خود کار تجاری انجام دهد .چنین فردی نیز تاجر محسوب می شود.^[۲۳]

در موردی که شخص نام خود را به ‌عنوان تاجر در دفتر ثبت کرده باشد ودفاتر تجارتی خود را پلمپ نموده ودارای مغازه ودکان باشد ، تشخیص آن سهل ‌و آسان است ، ولی اگر یکی از عوامل فوق محرز نباشد وشخصی که ورشکستگی او تقاضا شده است منکر تاجر بودن باشد ، تحقیق دادگاه مشکل می شود .مخصوصاً ‌در مورد شرکای ومدیران شرکت های تجارتی که اصولاً طبق قوانین ایران تاجر شناخته نمیشوند به عنوان نماینده یا وکیل عمل می‌کنند .^[۲۴]

سوالی که در اینجا میتوان مطرح کرد ویکی از سئوالاتی است که در خود پژوهش نیز آمده است توجه ‌به این نکته است که ، اگر شخصی نام خود را در دفتر ثبت ننموده باشد و دفاتر اجباری قانونی نیز نگرفته باشد ولی همین شخص عملاً شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار داده باشد آیا این شخص تاجر است ؟

با توجه به آنچه که در این زمینه مطرح شدبه نظر می‌رسد چنین شخصی تاجر باشد وبتوان قوانین راجع به ورشکستگی را ‌در مورد آنان حکم فرما نمود .

ب : شرکت های تجارتی ( اشخاص حقوقی )

‌در مورد اشخاص حقوقی قواعد ورشکستگی تنها ‌در مورد شرکت های تجاری اعمال می شود وسایر اشخاص حقوقی ، اعم از اینکه موضوع حقوق خصوصی یا عمومی باشند ، مشمول مقررات ورشکستگی نمی باشند ، ماده ۲۰قانون تجارت شرکت های تجارتی را معرفی می‌کند . شرکت های تضامنی ونسبی وبا مسئوولیت محدود وشرکت های سهامی ومختلط سهامی ومختلط غیر سهامی وشرکت های تعاونی وتولید.^[۲۵]

یکی از سوالات پژوهش در این راستا است که آیا شرکت های موضوع ماده ۲۲۰ قانون تجارت تاجر محسوب شده ‌و مشمول مقررات ورشکستگی می‌شوند ؟

ماده ۲۲۰قانون تجارت تمام شرکت هایی که به امور تجارتی اشتغال دارند را به در آمدن در قالب یکی از شرکت های موضوع ماده ۲۰ قانون تجارت ملزم ‌کرده‌است ‌و ضمانت اجرای تخلف از آن را تضامنی فرض کردن شرکت های مذبور قرار داده است. شرکت های عملی (موضوع ماده ۲۲۰قانون تجارت ) نیز مشمول مقررات ورشکستگی هستند .^[۲۶]

به موجب حکم شماره ۱۲۹۵/۱۳-۱۸/۱۱/۱۳۶۷ دیوان عالی کشور ، اگر شرکتی مشمول مقررات لایحه ی قانونی حفاظت وتوسعه صنایع ایران ویا لایحه قانونی مربوط به تعیین مدیر یا مدیران موقت برای سر پرستی واحد های تولیدی و… باشد ، این امر مانع اجرای مقررات قانون تجارت در باب ورشکستگی نیست .^[۲۷]

شرکت تعاونی هر چند طبق ماده ۲۰قانون تجارت از جمله شرکت های تجاری است اما با توجه به اینکه قانون شرکت های تعاونی سال ۱۳۵۰ وقانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۷۰واصلاحیه ۱۳۷۷ مقررات ویژه ای را ‌در مورد شرکت های تعاونی وضع ‌کرده‌است ، ‌بنابرین‏ شرکت تعاونی از شمول مقررات قانون تجارت خارج است .

احدی از نویسندگان معتقد است که موضوع باید به صورت جداگانه بررسی شود که آیا موضوع این شرکت ، تجاری است یا غیر تجاری ، درصورت تجاری بودن موضوع این شرکت ، شرکت تجاری محسوب وگرنه شرکت تجاری محسوب نمی شود .^[۲۸]

ولی به نظر می‌رسد این بیان صحیح نبوده و (‌بر اساس بند ۶ ماده ۵۴ قانون بخش تعاون ) در هر حال مشمول قواعد ورشکستگی می‌باشند . وهمچنین اتحادیه های تعاونی نیز با آنکه تاجر محسوب نمی شوند ولی مشمول مقررات ورشکستگی می‌باشند .

گفتار دوم : توقف از پرداخت دین

در فرمول فشار های روانی شماره ۲ ، افکار منفی بر افزایش بر انگیختگی پیشی می گیرند . ‌بنابرین‏ راه مؤثر تر برای کم کردن فشار های روانی این است که افکار منفی را متوقف کنیم قبل از این که افکار برانگیختگی را افزایش دهند . هنگامی که فشار های روانی به شکل فرمول ۲ بروز کنند تکنیک های بدنی به تنهایی فقط به فشار های روانی غیر مستقیم هجوم می‌برند که احتمالا اثر آن بسیار کم است . ‌به این دلیل است که برای بسیاری از ورزشکاران تنها استفاده از تکنیک های آرایش بدنی ساده به تنهایی کار ساز نیست و بهتر است از تکنیک های شناختی استفاده شود . (همان منبع)

فشار های روانی فرمول ۱

تحریکات محیطی برانگیختگی افکار منفی = فشارهای روانی

تکنیک های جهانی کنترل تکنیک های شناخی کنترل

فشارهای روانی فشارهای روانی

فشارهای روانی فرمول ۲

تحریکات محیطی افکار منفی برانگیختگی = فشارهای روانی

تکنیک های شناختی کنترل فشار روانی تکنیک های جسمانی کنترل فشار روانی

شکل ۲-۲ : استفاده تکنیک های شناختی و جسمانی کنترل فشار های روانی در فرمول های ۱ و۲ (متداول ترین تکنیک های شناختی – رفتاری در آخر این فصل توضیح داده شده است ) .

تعریف گروه

کلمه گروه با توجه به زمینه کاربرد آن دارای معانی و تعاریف متعددی است و گاه از کلماتی مانند انبوه ، دسته ، توده ، اجتماع ، سازمان ، و خلق به عنوان مترادف از آن استفاده می شود . گروه تعریف گوناگونی در جامعه شناسی و روان شناسی دارد که برخی عبارتند از :

1. 1. تجمع عده ای از افراد که عملکرد مشترک دارند و از قوانین و مقررات درون گروهی خاص پیروی می‌کنند.

1. 1. عامیت سازمان یافته و هدفدار عده ای از افراد که با یکدیگر همبستگی دارند .

1. 1. مجموعه ای سازمان یافته وپایدار از افراد که منافع و اعتقادات و ارزش های کم و بیش مشترک دارند و رفتار آن ها تابع قوانین و مقررات درون گروهی مشخص است .

1. تجمع عده ای از افراد که بین آن ها روابط قابل توصیف و مشهود و نیز ارزش ها و معیار های مشترک وجود دارد (نیکخواه ، ۱۳۸۲ ) .

تپین^[۷۳] گروه را چنین تعریف می‌کند « گروه عبارت است از یک نظام باز که از سه نفر یا بیشتر ترکیب شده باشد و این افراد به علت مشترکی به یکدیگر همبستگی پیدا کرده‌اند و اعضای گروه زیر نظام آن محسوب می‌شوند . برن ^[۷۴]، استورات^[۷۵] و ساندین (۱۹۸۳ ) ، به نقل از نیکخواه (۱۳۸۲) گروه را چنین تعریف کرده‌اند « گروه عبارت است از نظام اجتماعی با مرزهای مشخصی که اعضاء را از غیر اعضاء جدا می‌کند و علاوه بر آن مرز های عضویت در گروه را با نقشی که هر یک از اعضاء ایفا می نمایند مشخص می‌کند » .

این تعاریف نکات مشترک و در عین حال متفاوتی دارند . در تمام تعاریف بر تجمع بیش از دو نفر برای تشکیل دو گروه تأکید شده است . در تمام تعاریف همچنین ارتباط متقابل و کنش و واکنش بین اعضاء و هدفداری از جمله وجود مشترک تعاریف ارائه شده می‌باشد . از این تعاریف و بحث فوق نتیجه گرفته می شود که گروه تجمع بیش از دو نفر است که هدف مشترک و کنش و واکنشی دارند ، به نیاز های یکدیگر و ارضای آن علاقه مندند ، از قوانین و مقررات معینی تبعیت می‌کنند ، تفاهم و صمیمیت بین آن ها حاکم است و برای رسیدن به اهداف مشترک وحدت عمل دارند (شفیع آبادی ، ۱۳۷۵ ؛ تقوی ، ۱۳۶۷ ؛ پاکدل و سلطان ، ۱۳۸۲ به نقل از نیکخواه ، ۱۳۸۲ ) .

تاریخچه گروه درمانی

انسان که ذاتا موجوی اجتماعی است از زمان‌های دور برای غلبه بر قهر طبیعت ، انجام راحت تر و بهتر کارها و کسب رضایت بیشتر ، به عنوان یک ضرورت به زندگی گروهی روی آورده است . زندگی گروهی به انسان احساس تعلق ، و امنیت و ارزشمندی می‌دهد . انسان همواره از بودن با اطرافیان و نزدیکان ، احساس شادی می کرده و ناراحتی ها و نگرانی های خود را در جمع به فراموشی می سپرده است . همچنین حمایت های فامیل و دوستان در مواقع بحرانی ، موجب تسلی خاطر فردی می‌گردد.

مسمر^[۷۶] که در پیدایش و گسترش گروه درمانی سهم بسزایی داشت ، به وجود نیروی مرموز مغناطیس حیوانی در بدن انسان معتقد بود و برای اولین بار با بهره گرفتن از تلقین ، بیماران روان را به صورت گروهی درمان کرد و به همین لحاظ ، عده ای مسمر را پدر روان درمان گروهی می خوانند (ثنایی ، ۱۳۶۳ ) .

تاریخچه منظم و مدون گروه درمانی که در قرن نوزدهم مطرح شد ، در دوره اولیه سال های ۱۹۰۵- ۱۹۳۲ و دوره توسعه سال های ۱۹۳۲ تا امروز قابل بررسی است .

1. دوره اولیه سال های ۱۹۳۲-۱۹۰۵ : بسیاری معتقد ‌گروه‌های قبل از ۱۹۳۰ را نمی توان گروه درمانی تلقی کرد . زیرا این گروه ها از ملاک های متداول امروز برخوردار نبودند این ملاک ها عبارتند از : اندازه کوچک (حدود ۸ نفر ) ، رهبری بی ریاست ، دسته بندی مراجعان بر مبنای طبقه بندی ناشی از تشخیص مرضی ، آزادی عمل و فعال بودن اعضای گروه (همان منبع )

با وجود این ، اولین کوشش ها در زمینه گروه درمانی به وسیله جوزف پرات ^[۷۷] انجام گرفت ، او در سال ۱۹۰۵ میلادی از روش گروهی برای آموزش دستورات بهداشتی به مسئولین در یکی از بیمارستان های شهر بوستون استفاده کرد ، سپس لازل^[۷۸] برای بررسی ارزش درمانی بیماران ، به انجام پروژه هایی اقدام کرد . او همچنین برای آموزش بیماران اسکیزوفرینک بستری شده در بیمارستان ها سخن رانی هایی را ایراد کرد . در سال ۱۹۰۹ میلادی ، مارش ^[۷۹] به همراه لازل از روش های گروه درمانی در بیمارستان های روانی استفاده کرد و معتقد بود که در درمان باید از یک مجموعه افراد استفاده کرد تانتایج مطلوب حاصل گردد. مورینو ^[۸۰] یکی از بانفوذ ترین افراد در زمینه روان درمانی گروهی است که در سال ۱۹۱۳ ، «روان درمانی گروهی » را ارائه داد. او در سال ۱۹۵۱ اولین کمیته بین‌المللی روان درمانی گروهی را تأسيس کرد (شفیع آبادی ، ۱۳۷۵) .

1. دوره ی توسعه ۱۹۳۲ تا کنون : دوره ی دوم ، دوره پیشرفت سریع و شکوفایی مشاوره و روان درمانی گروهی تلقی می شود . تعداد کتب منتشر شده در ۲۵ سال قبل از آغازین این دوره فقط ۳۴ کتاب بوده است و بعد از آن با سرعت زیادی رو به افزایش نهاده است . شاید نخستین فردی که به طور جدی به کار روان درمانی گروهی در این دوره پرداخت ، روانپزشکی به نام ماکسول جونز ^[۸۱] بود . کسی که در طی جنگ جهانی دوم متوجه شد که درمان مناسبی برای سربازان مبتلا به نوروز جنگ ^[۸۲] وجود ندارد . او متوجه شد که درمان چنین افرادی در گروه ها کاملا مؤثر است . در سال ۱۹۹۴ ، لوین ، با بهره گرفتن از نظریه میدان ، پویایی گروه را مطرح ساخت . اکرمن ^[۸۳] از گروه درمانی در حل مشکلات خانواده استفاده کرد . سپس ساتیر ^[۸۴] در انجام گروه درمانی خانواده موفقیت هایی کسب کرد (نصری ، ۱۳۸۳ ) .

درایکوزر ^[۸۵] که از پیروان روان شناسی فردی آدلر است ، از گروه درمانی در خانواده ، مدرسه و مراکز تربیتی استفاده بسیار کرد . کورسین ^[۸۶] و باخ ^[۸۷] نیز برای گسترش گروه درمانی فعالیت ارزنده ای انجام دادند . باخ و استولر ^[۸۸]از پیشگامان گروه درمانی ماتن هستند. راجرزو پیروانش از جمله گوردون ، هولس ^[۸۹] و جندلین^[۹۰] از تکنیک های گروه درمانی در حل مشکلات مراجعان استفاده کردند . رفتار گرایان نیز به استفاده از گروه درمانی علاقه وافری نشان دادند و لازاروس ^[۹۱] از شاگردان واپسی بود ، سهم مهمی در این توسعه بر عهده دارد (همان منبع ) .