بعضی از محققان معتقدند که به بیش از پنج عامل جهت تعریف کامل شخصیت افراد نیازمند است. به طوری که بنت- مارتینز و والر^[۱۵۴] (۱۹۹۷)، عاملی به نام خود ارزیابی مثبت و منفی را برای زبانهای مختلف پیشنهاد می‌کنند و اشتون^[۱۵۵] و همکاران (۲۰۰۴)، معتقدند که یک عامل به نام درستی- تواضع باید به عوامل دیگر اضافه گردد. ولی مک کری و کاستا (۱۹۹۷)، موضعی قوی در این باب گرفته و معتقدند که ساختار پنج عاملی شخصیت، جهانی است. شواهد گسترده آن ها ‌بر اساس ترجمه ابزار پنج عاملی خودشان به نام (سیاهه تجدیدنظر شده شخصیت) بود، که در مدت کوتاه به چندین زبان ترجمه شد و در واقع، همان پنج عامل عمده با نظم زیادی به دست آمد. البته، وقتی پژوهشگران اصطلاحاتی بومی را که از زبان کشورهای مورد مطالعه گرفته شده است ‌به این ابزار اضافه می‌کنند، یافته ها، شکل پیچیده تری پیدا می‌کنند (ساسروگلدبرگ، ۱۹۹۶؛ نقل از جان و پروین، ۲۰۰۱ ترجمه جوادی و کدیور، ۱۳۸۱، همان منبع).

به عبارت دیگر، این یافته ها، بسته ‌به این که صفات موردنظر به اعضاء یک فرهنگ «تحمیل شده باشد» و یا از درون خود آن فرهنگ اخذ گردیده باشد، احتمالاً متفاوتند. در واقع، بعضی نیز بر این باورند که ممکن است عوامل شخصیتی دیگری نیز وجود داشته باشند که خاص بعضی از فرهنگ هاست. برای مثال، سنت چینی (چونگ و دیگران، ۱۹۹۶)، که شامل ارزش ها و نگرش های مهم این جامعه است، می‌تواند یک عامل تأثیرگذار بالقوه باشد. بدون تردید، وجود عوامل خاص یک فرهنگ، قطعی است، ولی به تأیید و تکرار بیشتری نیاز هست تا بتوان این عوامل را به عنوان واقعیات تجربی در نظر گرفت. برای مثال، این امکان وجود دارد که این عوامل از نوع صفات شخصیتی نبوده و شکلی از تفاوت های فردی، مانند نگرش ها و باورها باشند (مانند محافظه کار یا آزادیخواه). به طور خلاصه، شواهد در حال افزایشی (ولی هنوز محدود) وجود دارد که نشان می‌دهد افراد متعلق به فرهنگ های متفاوت و گویش های گوناگون، خصوصیات شخصیتی افراد را شبیه به پنج عامل عمده استنباط می‌کنند. دی رند، پروجینی^[۱۵۶] و همکاران (۱۹۹۸) ‌به این نتیجه رسیدند که «خطوط کلی الگوی پنج عاملی، بهترین فرضیه عملی برای معرفی جامع ساختار صفات است» (جان و پروین؛ ترجمه جوادی و کدیور،۱۳۸۱).

پنج بزرگ ایرانی (گردون)

مطالعه شخصیت پنج عاملی در فرهنگ ایرانی و زبان فارسی نیز تحقق یافته است. این پژوهشگران (فراهانی، فرزاد و فتوحی، ۱۳۸۲) در مرحله اول از بررسی چهار فرهنگ فارسی و حدود چهل کتاب داستان از نویسندگان معروف و صاحب سبک حدود ۱۲۰۰۰ واژه مربوط به صفات، حالات و فعالیت هاگردآوری کردند. پس از چند مرحله، یک فهرست ۷۶ واژه ای از صفات در زبان فارسی فراهم آمد. برای هر یک از این واژه ها یک عبارت به صورت اول شخص مفرد نوشته شد (خودسنجی)، و مقیاس نهایی روی دانشجویان دانشگاه های تهران مطالعه مقدماتی گردید. پژوهشگران با بررسی مجدد و دقیق تر، فهرست ۱۰۳۷ واژه ای شخصیت را بازنگری کرده و یک مقیاس ۱۲۶ ماده ای برای مطالعه شخصیت پرورش دادند. پژوهشگران ایرانی در نهایت همانند سایر محققین از طریق تحلیل عاملی برای ارزیابی شخصیت پنج عامل را به دست آوردند، که با توجه به فرهنگ و زبان ایرانی ساخته شده اند (همان منبع).

ابعاد شخصیت ‌بر اساس مدل پنج عامل بزرگ شخصیت

مدل پنج عامل بزرگ، که توسط مک کری و کاستا طرح شده است، پنج بعد اساسی را برای شخصیت معرفی می‌کند و هر بعد در برگیرنده تعدادی از صفات خاصی است که مجموع آن صفات یک عامل شخصیتی را تشکیل می‌دهد.

عامل گشودگی (o)

این عامل میزان انعطاف پذیری افراد را در برابر تجارب تعیین می‌کند. آن دسته از افرادی که در این عامل نمرات بالایی می گیرند، عقاید و ارزش‌های جدید و غیرمتعارف را بیشتر می‌پذیرند و همچنین هیجانهای مثبت و منفی را بیشتر و عمیق تر تجربه می‌کنند.

صفات عامل گشودگی

۱- تخیل: به افکار، تصورات و تخیلاتی گفته می شود که افراد در دنیای درونی خود دارند.

۲- زیباپسندی: به درک عمیق از هنرها و زیبایی ها، شعر و موسیقی گفته می شود.

۳- احساسات: به تجارب و ادراک افراد از هیجانهای درونی خود اشاره دارد.

۴- اعمال: تلاش و فعالیت‌های تازه و متنوع را شامل می شود.

۵- عقاید: به کنجکاوی ذهنی و علاقه به عقاید جدید اشاره دارد.

۶- ارزش ها: به آمادگی برای امتحان ارزش‌های مذهبی، سیاسی و اجتماعی اشاره دارد.

عامل روان رنجورخویی (N)

این عامل که اساس آن را تجربه هیجانات منفی و نامطلوب تشکیل می‌دهند، از تعداد صفاتی مانند: اضطراب، افسردگی، آسیب پذیر بودن و بی ثباتی هیجانی تشکیل شده است. یکی از مشخصه‌ های اصلی این عامل ناسازگاری و عواطف منفی است. یعنی افرادی که در این عامل نمره بالایی به دست می آورند با محیط بیرونی سازگاری کمتری دارند و اغلب دچار عواطف منفی می‌شوند. برعکس افرادی که در این عامل نمره پایینی می آورند با محیط سازگاری بیشتری دارند و از لحاظ عواطف و هیجانات در سطح مطلوبی قرار می گیرند.

صفات روان رنجورجویی

۱- اضطراب: ترس، نگرانی، استرس و انگیختگی بیشتر را شامل می شود.

۲- پرخاشگری: به خصومت وخشم افراد نسبت به یک چیز یا یک شخص گفته می شود.

۳- افسردگی: به خلق پایین و عواطف منفی و یاس و ناامیدی اشاره دارد.

۴- کمرویی: به حالاتی مانند شرم و خجالت گفته می شود و گاهی اوقات ممکن است به ترس‌های مرضی از اجتماع نیز منجر گردد.

۵- تکانشوری: به رفتارهای انفجاری و تکانشی که نسبتاً غیرارادی هستند و بدون فکر کردن و تصمیم گیری انجام داده می‌شوند، گفته می شود.

۶- آسیب پذیری: یعنی افراد در برابر فشارها و استرس ها آسیب های روانی و جسمی بیشتری را متحمل می‌شوند.

عامل برونگرایی (E)

این عامل دربرگیرنده صفاتی همچون جامعه پذیری، معاشرتی، سلطه جویی، هیجان خواهی، فعال بودن، پرحرف بودن، پرانرژی بودن، قاطعیت و … را شامل می‌گردد. افرادی که در این عامل نمره بالایی به دست می آورند بسیاری از صفات فوق در آن ها دیده می شود. برای مثال، آن ها مهارت‌های اجتماعی زیادی دارند و دائماً در جنب و جوش هستند و به ریسکهای زیادی در زندگی خود علاقه نشان می‌دهند. افرادی که در این عامل نمره پایینی به دست می آورند، صفتها و ویژگیهایی همچون کم حرف بودن، کم فعال بودن و غیرمعاشرتی بودن در آن ها دیده می شود.

صفات برونگرایی

۱- گرمی: این صفت به میزان صمیمیت بین افراد و نیز روابط فرد با دیگران اشاره می‌کند.

۲- قاطعیت: این صفت به قاطع بودن و جرئت و رک گویی افراد اشاره دارد.

۳- فعالیت: این صفت بیانگر تحرک، قدرت و انرژی در افراد است.

۴- هیجان خواهی: یعنی فرد دائماً در جستجوی تحرک و هیجان است.

۵- هیجانهای مثبت: یعنی افراد به هیجانهای مثبت و لذتبخش مانند خنده، شادی و عشق گرایش دارند.

عامل وظیفه شناسی ©

صفحهعنوان

۴۹شکل ۳-۱- چارچوب متغیرهای پژوهش

۶۴شکل ۳-۲- سیستمی با واحدهای تصمیم­گیرنده مختلف

۶۱نمودار ۳-۱- مرز کارایی

بررسی ارتباط میان دارایی­ های نامشهود و ناهمگونی شرکت­های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

به وسیله: حمیده رضایی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی اثرات ناهمگونی شرکت­ها بر میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود در شرکت­های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که: آیا بین ناهمگونی شرکت­ها و سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود آن­ها رابطه معناداری وجود دارد؟ به همین منظور، از معیارهای اندازه شرکت­ها، سرمایه ­های انسانی و محدودیت در تأمین مالی جهت اندازه ­گیری ناهمگونی شرکت­ها استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت­های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند و نمونه آماری شامل ۱۶۱ شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است که در طی سال­های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۱ موردبررسی قرارگرفته است. از تحلیل آماری رگرسیون خطی چند متغیره و تحلیل واریانس تک­عاملی برای آزمون فرضیه ­های پژوهش استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان­دهنده آن است که بین اندازه شرکت­ها و سرمایه ­های انسانی با سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. افزون بر این، نتایج پژوهش نشان داد که بین محدودیت در تأمین مالی و سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین، نتایج تحلیل واریانس نشان داد که تفاوت معناداری بین میزان سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود شرکت­ها در بین دو گروه شرکت­های با اندازه بزرگ و کوچک وجود دارد اما میزان سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود در شرکت­های دارای محدودیت در تأمین مالی و فاقد محدودیت در تأمین مالی و شرکت­های با میزان سرمایه ­های انسانی کم‌‌و زیاد تفاوت معناداری وجود ندارد.

واژه­ های کلیدی: دارایی­ های نامشهود، ناهمگونی شرکت، اندازه شرکت، محدودیت در تأمین مالی، سرمایه انسانی.

فصل اول

کلیات پژوهش

۱-۱- مقدمه

در چند دهه اخیر با رشد و رونق تجارت در سطح جهانی، اهمیت دارایی­ ها و منابع لازم برای ادامه فعالیت شرکت­ها تبدیل به یک امر حیاتی شده است. باگذشت زمان مشخص‌شده است که وجود گروه خاصی از دارایی­ ها تحت عنوان دارایی­ های نامشهود در ایجاد مزیت رقابتی پایدار برای شرکت­ها ضروری است. به‌طوری که شرکت­هایی توانایی باقی ماندن در عرصه رقابت امروزی رادارند که میزان قابل توجهی در این گروه از دارایی­ ها سرمایه ­گذاری کنند. در همین راستا، بسیاری از پژوهشگران در ادبیات حسابداری و مدیریت بر اثرات دارایی­ های نامشهود بر عملکرد اقتصادی شرکت­ها تمرکز کرده ­اند (به عنوان نمونه، کورادو و همکاران^[۱]، ۲۰۰۶؛ اولینر و همکاران^[۲]، ۲۰۰۷؛ بانتمپی^[۳] و مایرسه^[۴]، ۲۰۰۸؛ مارکو و همکاران^[۵]، ۲۰۰۹).

با این وجود، پژوهش­هایی که به بررسی عوامل مرتبط با میزان سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود شرکت­ها بسیار اندک است (آریقتی و همکاران^[۶]، ۲۰۱۴). نوع صنعت یکی از مهم­ترین عواملی است که تاکنون به­وسیله پژوهشگران به عنوان عاملی مؤثر بر تمایل شرکت­ها در خصوص سرمایه ­گذاری در دارایی­ های نامشهود شناسایی‌شده است. این عامل ازآنجا نشأت‌گرفته است که میزان نوآوری در صنایع مختلف، متفاوت است (کوکبورن^[۷] و گریلیچز^[۸]، ۱۹۸۸). از دیدگاه آریقتی و همکاران (۲۰۱۴) ناهمگونی شرکت­ها نیز می ­تواند عامل مؤثری بر میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود باشد. ‌بنابرین‏، با توجه به شرایط خاص ایران به لحاظ اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و ازآنجاکه در ایران تاکنون پژوهشی به بررسی تأثیر ناهمگونی شرکت­ها میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود نپرداخته است، پژوهش حاضر به بررسی تجربی تأثیر ناهمگونی شرکت­ها بر میزان سرمایه ­گذاری آن­ها در دارایی­ های نامشهود می ­پردازد.

در ادامه این فصل در بخش (۱-۲) مسأله پژوهش بیان‌شده است. بیان مسأله پژوهش در خصوص پی بردن به اهمیت و ارزش پژوهش و شناسایی اهداف پژوهش که به ترتیب در بخش­های (۱-۳) و (۱-۴) بیان‌شده‌اند، کمک بسیار می­ نماید. در ادامه سؤالات پژوهش (بخش ۱-۵) و فرضیه ­های پژوهش (بخش ۱-۶) بیان‌شده است. در بخش (۱-۷) روش پژوهش شامل روش گردآوری داده ­ها، متغیرهای پژوهش، جامعه آماری و نمونه پژوهش و روش آزمون فرضیه ­ها ارائه گردیده است. در بخش (۱-۸) استفاده­کنندگان از نتایج پژوهش، و در بخش (۱-۹) واژه­ های کلیدی این پژوهش تعریف‌شده‌اند. درنهایت، بخش (۱-۱۰) ساختار کلی این پایان نامه در فصل­های باقیمانده را تشریح می­ کند.

۱-۲- بیان مسأله پژوهش

۲-۲۲-۴ گوردن آلپورت (۱۹۶۷- ۱۸۹۷)

آلپورت علاقه زیادی به روان شناسی شخصیت و تفاوت های فردی افراد داشت. او در کتاب « مذهب و تفاوت های فردی^[۱۲۹]» خود به بررسی تفاوت های فردی افراد و گرایش های مذهبی افراد پرداخته و اینکه مردم چگونه ممکن است از مذهب در راه های مختلف استفاده نمایند او در این کتاب به بررسی مفهوم احساس بالندگی مذهبی^[۱۳۰] نیز پرداخته است( نیلسون، ۲۰۰۱).

آلپورت مذهب را به عنوان فلسفه وحدت بخش زندگی توصیف می‌کند و آن را یکی از عوامل بالقوه مهم برای سلامت روان دانسته، او معتقد است نظام ارزشی مذهبی، بهترین زمینه را برای یک شخصیت سالم آماده می‌کند ( خوانین زاده، اژه ای و مظاهری،۱۳۸۴). آلپورت و رأس(۱۹۶۷) مقیاس جهت گیری مذهبی^[۱۳۱](OR) را برای سنجش جهت گیری درونی^[۱۳۲] و جهت گیری بیرونی^[۱۳۳] افراد ، تهیه نموده اند. جهت گیری درونی منعکس کننده علاقه افراد به مذهب خود هست و امری درونی است، و در جهت گیری بیرونی، مذهب وسیله ای است برای به دست آوردن چیزهای دیگر. مذهب بیرونی، امری خارجی و ابزاری است که برای ارضای نیازهای فرد از قبیل مقام و امنیت مورد استفاده قرار

می گیرید( آذربایجانی، ۱۳۸۰). منظور آلپورت از جهت گیری مذهبی درونی، مؤلفه های انگیزشی فراگیری است که غایت و هدف هستند نه وسیله ای برای دستیابی به اهداف فردی(جان بزرگی،۲۰۰۷).

از نظر او مذهب طیفی است که از یک سو برای افراد معنایی ابزاری دارد و از سوی دیگر نوعی معنا و معنا یابی است که خود انگیزه اصلی زندگی است و ارزش درونی دارد. مذهب درونی به خودی خود برای فرد جنبه انگیزشی دارد و به دیگر محرک ها نیازی ندارد. با توجه ‌به این تقسیم بندی آنگاه آلپورت اظهار می‌دارد که اکنون می‌توانیم ‌به این سؤال که آیا برخی باورهای مذهبی درمانگرانه تر و پیشگیرانه تر از دیگر محرک ها هستند؟ پاسخ دهیم. فرض او این است که مذهب بیرونی کمتر از مذهب درونی جنبه درمانگرانه و پیشگیرانه دارد. برای بسیاری از مردم مذهب عادتی ملال آور، تشریفاتی، صرفاً فرهنگی، برای جشن ها و مراسم سنتی می‌باشد که برای آرامش خانوادگی و شخصی و مسایلی از این قبیل مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای برخی دیگر مقام در پی دارد و اعتماد به نفس آن ها را تقویت کرده و اهداف و نتایج آن ها را به پیش می‌برد. به وسیله آن بر دوستانشان فایق می‌آیند، در دیگران نفوذ می‌کنند و قدرتی برای خود دست و پا می‌کنند. گاهی نیز در این راستا مذهب، دفاعی است در برابر واقعیت. کسانی که مذهب بیرونی دارند، از نظر فلسفه الهی، به خداوند روی می آورند ولی از خود دور نمی شوند. به همین دلیل مذهب آن ها اساساً به سپری برای «خود میان بینی^[۱۳۴]» آن ها تبدیل می شود. این همان مذهبی است که از نظر فروید به نوروتیک (روان آزردگی) منتهی می شود. در این جا مذهب به عنوان دفاعی در برابر اضطراب عمل می‌کند. از نظر انگیزشی این مذهب بر انگیزاننده نیست ولی به دیگر انگیزه ها مانند نیاز به امنیت، نیاز به مقام و فدرت، نیاز به حرمت خود،سرویس می‌دهد( آلپورت، ۱۹۶۸).از نظر تحولی نیز چنین افرادی مصداق توضیحاتی هستند که پیاژه در باره خود میان بینی می‌دهد( دادستان،۱۳۷۷).

مذهب درونی به شکل ابزاری سازمان نمی گیرد و وسیله ای برای کنترل ترسها و کسب آسایش و راحتی و یا تلاشی برای والایی گرایی مسایل جنسی یا آرزوهای کمال جویانه نیست. مسائل اخیر ممکن است در چارچوب نیازهای اولیه ما باشند ولی مذهب وسیله ای برای ارضاء آن ها نیست، بلکه مذهب یک تعهد همه جانبه است. این تعهد علاوه بر این که هوشمندانه است، اساساً انگیزشی است. چنین مذهبی هر آنچه در تجربه خود قرار گیرد را پوشش می‌دهد و هر آنچه که فرا تجربی باشد نیز از دایره آن خارج نیست. این مذهب خانه ای است برای حقایق علمی و حقایق عاطفی و مشتاق تعهد به یک وحدت یافتگی و یکپارچگی ایده آل در زندگی شخصی است ( آلپورت، ۱۹۶۸). او معتقد بود که تنها مذهب با جهت گیری درونی است که سلامت روانی را تضمین می‌کند.

۲-۲۲-۵ اریک اریکسون(۱۹۹۴- ۱۹۰۲)

او معتقد است دین همواره با اندیشه درست می‌تواند نقش مهمی در موفقیت و رشد شخصی افراد داشته باشد، زیرا اولین راهی را که در هر سطح از زندگی پیش روی افراد قرار می‌دهد، رفتار درست کارانه است وجود شعائر دینی و عمل می‌تواند تسهیل کننده ی این رشد باشد(نیلسون،۲۰۰۱).

او بیان می‌کند پیش از آنکه تعیین کنیم دین چگونه باید اعمال شود، باید ببینیم آیا سنت مذهبی در زندگی والد نیروی زنده ای بوده، می‌تواند ایمانی خلق کند که حس اعتماد کودک را تقویت نماید. آسیب شناسی نمی تواند این را نادیده بگیرد که میلیون ها نفر هستند که واقعاً نمی توانند بدون دین به سر ببرند و افتخارآسیب شناسی روانی به غیر مذهبی فقط نوعی دلداری دادن به خود است. لیکن بسیاری کسانی هم خارج از عقاید سنتی مذهبی – در حوزه ی رفاقت، عمل اجتماعی، کار تولیدی، یا آفرینش هنری- منبعی پایدار از ایمان برای خود یافته اند. بسیاری دیگر با این که به هم نوعان خویش و حتی خود زندگی بی اعتمادند، اظهار ایمان می‌کنند( اریکسون،۱۹۵۹،به نقل از وولف، ۱۳۸۶).

۲-۲۳ جهت گیری مذهبی

دین پژوهان معمولاً ادیان را در سه بخش : ادیان ابتدایی، ادیان باستانی و ادیان پیشرفته تقسیم می‌کنند. با بررسی و مطالعه تاریخی و تطبیقی دین، ادیان و همچنین ادیان بزرگ جهان مانند زرتشت، یهود، مسیحیت، اسلام و ادیان شرقی و هندی این نتیجه به دست می‌آید که عناصر مشترکی در آن ها وجود دارد که می توان از آن به عنوان « جهت گیری مذهبی عمومی» یاد کرد(آذربایجانی،۱۳۸۰).

استاد مطهری با تعبیر مشابهی اشاره به دین واحد یا اشتراک ادیان دارند. از نظر قرآن دین خدا از آدم تا خاتم یکی است . همه پیامبران اعم از پیامبران صاحب شریعت و پیامبران غیر صاحب شریعت به یک مکتب دعوت می کرده‌اند. اصول مکتب انبیاء که دین نامیده می شود یکی بوده است. تفاوت شرایع آسمانی یکی در سلسله مسائل فرعی و شاخه ای بوده که بر حسب مقتضیات زمان و خصوصیات محیط ‌و مردمی که دعوت می شده اند متفاوت می شده ولی همه شکل های متفاوت و اندام های مختلف یک حقیقت و به سوی یک هدف و مقصد بوده است. دیگر در سطح تعلیمات بوده که پیامبران بعدی به موازات تکامل بشر، در سطح بالاتر تعلیمات خویش را که همه در یک زمینه بوده القا کرده‌اند. قرآن کریم دین خدا را از آدم تا خاتم یک جریان پیوسته معرفی می‌کند و یک نام روی آن می‌گذارد و آن «اسلام» است، یعنی حقیقت دین داری ماهیتی است که بهترین معرف آن لفظ اسلام است(مطهری، ۱۳۸۰).

مسئولیت اجتماعی شرکت به معنای رویه ­های باز و شفاف کسب و کار، یعنی روش­هایی است که مبتنی بر ارزش­های اخلاقی و احترام به کارکنان، جامعه و محیط زیست ‌می‌باشد. عملکرد اجتماعی شرکت ها ‌به این منظور برنامه ریزی می­شوند که برای جامعه به طور اعم و برای سهام‌داران به طور اخص حامل ارزش­های پایدار باشد. (امیدوار ۱۳۸۵)

گریفتن و بارنی (۱۹۹۲) مسئولیت اجتماعی را مجموعه وظایف و تعهداتی می­دانند که شرکت باید در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه­ای انجام دهد که در آن فعالیت می­ کند.

بلوم و گاندلچ (۲۰۰۱) معتقدند CSP تعهدات شرکت نسبت به ذینفعان یعنی مردم. گروه­هایی است که از رویه­ ها و سیاست­های شرکت اثر می­پذیرند یا بر آن ها اثر می­ گذارد این تعهدات فراتر از الزامات قانونی و وظایف شرکت نسبت به سهام‌داران ‌می‌باشد. اجرای این تعهدات مستلزم حداقل کردن اثرات منفی و حداکثر کردن اثرات مثبت شرکت بر جامعه است.

انگل (۲۰۰۴) معتقد است که عملکرد اجتماعی شرکت به طور مستقیم یا غیر مستقیم رفتار شرکت را از طریق ترکیبی از فعالیت سهام‌داران، تحت تاثیر قرار می­دهد و یا آن را کنترل می­ کند.

هارتمن (۱۹۹۸) CSP را موضوعی هوشمند و هدفمند برای رفاه جامعه می‌داند که از فعالیت­های مخرب شرکت جلوگیری می­ کند و منجر به بهبود زندگی انسان‌ها می­ شود. (Lantos )

به اعتقاد ایران نژاد پاریزی (۱۳۷۱) مسئولیت اجتماعی شرکت، تعهد تصمیم گیران برای اقداماتی است که به طور کلی علاوه بر تامین منافع خودشان رفاه جامعه رابهبود می­بخشد.

یونس (۲۰۰۸) معتقد است که ۲ نوع عملکرد اجتماعی وجود دارد. یکی CSP ضعیف، ‌به این معنی که شرکت صدمه­ای به مردم و جامعه وارد نمی­کند و دیگرCSP قوی، که ‌بر اساس آن شرکت خدمات مفیدی برای مردم و جامعه است.

اما اشی و ادی (۲۰۰۵) CSP رااز دیدگاه سهام‌داران، جامعه و ذینفعان تعریف می­ کند.

از دیدگاه سهام‌داران، CSP مرتبط با مسئولیت­های قانونی و اقتصادی است که شرکت­ها نسبت به مالکان شرکت بر عهده دارند. در این دیدگاه هدف حداکثر کردن سود برای مالکان شرکت است و مسائلی از قبیل کاهش هزینه، داشتن مزیت رقابتی، کارایی بازار و بازده و بازده مطلوب سرمایه گذاری مورد توجه است و جایی برای احساسات و خیرخواهی وجود ندارد.

مسئولیت اجتماعی شرکت، مقوله­ای با اهمیت و پرطرفدار محسوب می­ شود
(Leonard & Rangan2007 ) که آن را مسئولیت شرکتی، پاسخ گویی شرکتی و اخلاق شرکتی نیز می­نامند (Hohnen 2007 )

۲-۳- تعریف های سازمانی CSP

سازمان

نوع سازمان

تعریف CSP

ماخذ

دولت انگلستان

سازمان دولتی

اقدام های داوطلبانه ای که کسب و کارها، علاوه بر انطباق با الزامات قانونی کمیته، به منظور ‌پاسخ‌گویی‌ به منافع رقابتی خود و منافع جامعه انجام می‌دهند

www.csp.gov.uk

کمیسیون اروپا

سازمان دولتی

مفهونی که طبق آن سازمان ها مسائل اجتماعی و زیست محیطی ناشی از عملیات کسب و کاری خود و تعامل خویش را با ذی نفعانشان به صورت داوطلبانه یکپارچه می‌سازند

نامه ی سبز کمیسیون اروپا ۲۰۰۱ ایجاد چارچوبی اروپایی برای مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها

وزارت بازرگانی چین

سازمان دولتی

اقدامی مشخص که سازمان های چینی در تحقق بخشیدنبه آرزو های سیتسی رهبری جمعی جدید حزب کمونیست چین _وادار کردن مردم به ایجاد جامعه ای همساز انجاممی دهند

شرکت اخلاقی ۲۰۰۵ سیاست تعریف چینی csp 15 سپتامبر ۲۰۰۵

کنفدراسیون صنایع انگلیس

انجمن کسب و کار

پذیرش این که سازمان ها که باید نه تنها در قبال عملکرد مالی خود بلکه در قبال تاثیر فعالیت هایشان در جامعه و یا محیط پاسخگو باشند

www.cbi.org.uk

شورای کسب و کار جهانی برای توسعه پایدار

انجمن کسب و کار

تعهد مداوم صاحبان کسب و کار به رفتار اخلاقی و کمک به رشد اقتصادی همزمان با بهسازی کیفیت زندگی نیروی کار و اعضای خانواده هایشان و نیز مردم کشور و جامعه در مقیاس وسیع

WBCSD,1999,CSP:meeting expectation,s

۲-۴- ابعاد مسئولیت اجتماعی

با توجه به تعاریف مطرح شده برای مسئولیت اجتماعی دو بعد اصلی این مفهوم به شرح زیر است:

۱- وظایف، تعهدات و مسئولیت­های اجتماعی که فرد نسبت به ذینفعان واحد اقتصادی نظیر سهام‌داران، صاحبان سرمایه و مدیران مربوطه دارد.

۲- وظایف،تعهدات و مسئولیت­های اجتماعی که فرد در سطحی وسیع تر نسبت به جامعه، محیط زیست، نسل­های آینده بشری و به طور کلی در سطح کلان برای خود متصور است.

۲-۵- اهمیت مالیات:

اصولاً مالیات از ابزار اصلی اداره حکومت ‌می‌باشد. یعنی دولت و حکومت بدون پدیده مالیات غیر معقول ‌می‌باشد. از سوی دیگر مالیات در حال حاضر در زندگی روزمره مردم یک امر عادی و لازم تلقی می­ شود. (۱۳۷۵، حاتمی)

مقوله مالیات از ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرد و همچنین برخوردهای شفاف و اصولی را می­طلبد زیرا مالیات به ‌عنوان یک عنصر اثرگذار در اقتصاد کشورها، تلقی شده که در صورت عدم توجه، موجب بروز مشکلاتی در همان اقتصاد خواهد شد. در خصوص اهمیت مالیات از جنبه‌های گوناگون اعم از سیاسی و اجتماعی ذکر این نکته کافی است که پیدایش حقوق اساسی و حکومت مشروطه در انگلستان و نیز کسب استقلال آمریکا بدان نسبت داده شده است. (۱۳۸۵ موحد).

مالیات یکی از منابع مهم بودجه ای دولت ها ‌می‌باشد و تامین هزینه های دولت از محل مالیات منجر به پویایی و رشد اقتصادی می­ شود. از طرفی هزینه تحمیلی ناشی از مالیات خوشایند سرمایه گذاران و مالکان نمی ­باشد، چون باعث کاهش بازده و انتقال منابع از مالکان به سوی دولت می­ شود. لذا واحدهای تجاری برای جلوگیری از کاهش رغبت سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری، به اجرای برنامه ­های اجتناب مالیاتی با هدف تعدیل هزینه­ های ناشی از مالیات و افزایش ثروت سهام‌داران روی می ­آورند. اما چون برنامه های اجتناب مالیاتی همراه با ابهام و پنهان کاری است، احتمال سوء استفاده مدیریت فرصت طلب از ابهام ایجاد شده وجود دارد. بنابرابن سوال این است که آیا اجتناب مالیاتی با شفافیت گزارشگری و ارزش شرکت‌ها رابطه معکوس دارد یا خیر؟

۲-۶– نقش مالیات در جامعه:

الف) تامین هزینه­ های دولت به منظور ایجاد زیرساخت­های اقتصادی، اجتماعی و عمرانی و. ….

ب) تعدیل ثروت در بین دهک­های اقتصادی جامعه با اعمال نرخ­های مالیاتی

با این روش ‌می‌توان از شکل گیری شکاف عمیق طبقاتی در جامعه جلوگیری کرد. در واقع از دیدگاه کلان اقتصادی، مالیات یکی از عمده­ترین ابزار سیاست­های اقتصادی دولت محسوب می­ شود. (۱۳۸۵ موحد).

۲-۷- مالیات و جایگاه آن در اقتصاد

مداخلات روان شناختی بالینی در سلامت به ۲ منظور به کار‌ می‌روند: الف) تسهیل تغییر رفتار مناسب. ب) کمک به افراد تا با مقتضیات خاصی که آن‌ ها به خصوص در نتیجه بیماری یا عوامل مربوط به درمان با آن روبه رو هستند، مقابله و سازگاری نمایند. انواعی از درمان‌های روان شناختی برای بیماران دچار بیماری‌های مزمن مورد استفاده قرار گرفته است. درمان شناختی رفتاری، درمان‌های وجودی و معنا درمانی، درمان‌های انسان گرایانه، مداخلات خود یاری و گروهای حمایت و درمان روان پویشی بیانی و حمایتی مهم‌ترین این درمان‌ها بوده‌اند. در این میان، کاربرد درمان شناختی رفتاری در زمینه کار با بیماری‌های مزمن پر آوازه‌تر از سایر رویکردهای درمانی است. علت این موضوع غنای پژوهشی این رویکرد به خصوص پژوهش‌های کارایی و اثر بخش، دارا بودن دستورالعمل روشن و دردسترس، مقرون به صرفه بودن از لحاظ زمان و هزینه و مهم‌تر از همه مقبولیت بیشتر این رویکرد درمانی برای متخصصان بالینی و بیماران آن ها‌ است. شواهدی گسترده‌ای وجود دارد که نشان‌ می‌دهند. درمان شناختی رفتاری را‌ می‌توان متناسب با نیازهای فردی بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن به منظور تسکین آشفتگی هیجانی، بهبود رفتارهای مرتبط با سلامت و ارتقای کیفیت زندگی و سلامت به کاربرد (آیرز^[۲۸۰]، و همکاران، ۲۰۰۷).

۲-۳۳- یک مفهوم جدید از روانشناسی: افکار خودکار

بک متوجه شد که بیماران افسرده جریان‌هایی از افکار منفی را تجربه کرده‌اند که به نظر می‌رسد به صورت خود به خود به وجود می‌آیند. او این شناخت‌ها را (افکارخودکار) نامید. او متوجه شد افکار خودکار بیماران در سه حالت خلاصه می‌شود، بیماران نظرات منفی درباره خودشان، دنیا و آینده داشتند. (موسسۀ تحقیقاتی بک،۲۰۱۳).

۲-۳۴- یک رویکرد بالینی جدید

دکتر بک شروع به کمک کردن به بیماران برای شناسایی و ارزیابی افکار خودکار نمود. او دریافت با چنین کاری بیماران توانستند واقع بینانه‌تر فکر کنند. در نتیجه آن‌ ها از نظر احساسی حس بهتری پیدا کردند و توانستند رفتار موثرتری داشته باشند. ‌وقتی که بیماران عقاید اساسی و زمینه‌ای خود را دربارۀ خود، دنیایشان و مردمان دیگر تغییر دادند، درمان به نتایج طولانی مدتی در تغییرات دست یافت. دکتر بک این راهکار را درمان شناختی نامید؛ که همچنین با نام درمان شناختی رفتاری نیز شناخته می‌شود.

در این سال‌ها درمان شناختی از زمان معرفی، مورد مطالعات زیادی قرار گرفته و در درمان طیف گسترده‌ای از اختلالات، مؤثر واقع شده است. بیش از ۵۰۰ مورد مطالعه نشان دهندۀ اثر بخشی آن در اختلالات و مشکلات پزشکی با مؤلفه‌‌های روانی بوده است. امروزه تحقیقات دربارۀ درمان‌های شناختی در راستای جلوگیری از خودکشی، اسکیزوفرنیا و دیگر ‌آسیب‌های روانی ادامه دارد. (موسسۀ تحقیقاتی بک،۲۰۱۳)

شناخت درمانی توسط آرون تی. بک به عنوان درمانی دارای ساختار کوتاه‌مدت و متمرکز بر حل مشکلات جاری و تغییر تفکر و رفتار ناکارآمد شکل گرفت (بک،۱۹۶۴). از آن زمان به بعد بک و دیگران این روش درمان را برای استفاده در گسترۀ متنوعی از اختلالات روانی و جمعیت‌های مختلف منطبق کرده‌اند (فری‌من و داتیلیو،۱۹۹۲). این انطباق‌ها تمرکز، فن‌آوری و طول درمان را تغییر داده‌اند ولی فرض‌های نظری مربوط به

شناخت درمانی همچنان ثابت باقی‌مانده‌اند به طور خلاصه مدل شناختی می‌گوید که تفکر تعریف شده یا ناکارآمد (که روی خُلق و رفتار بیمار تأثیر می‌گذارد) وجه مشترک تمامی آشفتگی‌های روان‌شناختی است. ارزشیابی واقع‌بینانه و تغییر واقع‌گرایانه تفکر منجر به بهبود خلق و رفتار می‌شود. بهبود پایدار یا تغییر باورهای ناکارآمد زیربنایی بیمار حاصل می‌شود. معمولأ به دنبال یک حادثه تأثرآور یا یک موقعیت یا رویداد دشوار در مسیر زندگی یک فرد، در قسمت‌های مختلف ذهن وی تغییراتی ایجاد خواهد شد. CBT یک رویداد را به قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم می‌کند تا غلبه بر آن ساده‌تر گردد. این بخش‌ها عبارت‌اند از:

• • • احساسات
  • • احساسات فیزیکی
  • طرز بر خورد با مشکل

هرکدام از موارد فوق می‌تواند بر دیگر بخش‌ها تاثیرگذار باشد. در هر موقعیتی نحوۀ تفکر فرد می‌تواند مفید و یا غیر مفید باشد (کالج سلطنتی روانپزشکان^[۲۸۱]،۲۰۰۹).

در چنین موقعیت‌هایی رفتارهای مضر و غیر مفید می‌توانند وارد یک دورتسلسل معیوب، آزار دهنده و بیمارگونه گردند. اگر فردی مداوماً از این سیکل معیوب در حل مسائل زندگی استفاده نمائید این امر موجب شکل‌گیری افکاری منفی وغیر واقعی ‌در مورد خود و پیرامونش می‌گردد. در نتیجه فرد دچار اضطراب، دلمردگی وافسردگی طولانی مدت خواهد گردید. درمان شناختی رفتاری به فرد کمک می‌کند تا این سیکل معیوب را شکسته و با بهره گرفتن از روش‌های سالم و مفید به حل مسائل و مشکلات زندگی خود بپردازد (اوتیس،۲۰۰۷).

در واقع می‌توان گفت که رابطۀ بین افکار، احساسات و رفتارهای فرد یک رابطۀ صرفاً خطی نیست و در بسیاری از موارد مانندیک چرخه عمل می‌کند؛ به عبارت دیگر افکار فرد باعث شکل‌گیری احساس و نهایتاًً رفتار شده و در بسیاری از موارد پیامدهای این رفتار نیز افکار اولیه را تأیید و تحکیم می‌کند. شکل زیر این چرخه را به صورت ساده‌ای نشان می‌دهد. (موتابی و فتی، ۱۳۹۰)

شکل ۲-۲. چرخۀ فکر، احساس، رفتار

انواع متنوعی از درمان‌های شناختی- رفتاری توسط نظریه پردازان بزرگِ دیگر معرفی شده‌اند که از آن میان درمان منطقی– هیجانی توسط آلبرت آلیس^[۲۸۲] (آلیس،۱۹۶۹)، تغییر شناختی رفتاری توسط دونالد مایکن بام^[۲۸۳] و درمان چند وجهی آرنولد لازاروس^[۲۸۴] را می‌توان نام برد. مرور تاریخی این حوزه، توصیفی غنی از چگونگی شکل‌گیری و رشد جریان‌های مختلف شناخت‌درمانی فراهم می‌آورد (هولون^[۲۸۵] و بک،۱۹۹۳).

در این پژوهش تأکید بر شناخت درمانی آن گونه که توسط آرون بک تدوین و پالایش گردیده است می‌باشد. وجه ممیزه این نوع شناخت درمانی این است که این روش یک نظام روان‌درمانی است که مبتنی بر یک نظریۀ وحدت یافته در حوزۀ شخصیت و آسیب شناسی روانی بوده و پشتوانه‌ای از شواهد تجربی اساسی دارد این روش هم چنین مشتمل بر یک درمان کاربردی و عملی با حوزۀ کاربرد وسیع است که داده های تجربی از آن حمایت کرده‌اند و بر گرفته از نظریۀ علمی مربوطه است.

از سال ۱۹۷۷ که نخستین مطالعۀ پیامدی به چاپ رسید (راش^[۲۸۶]، بک، کوواکس^[۲۸۷] و هولون،۱۹۷۷) تا کنون شناخت‌درمانی به طور گسترده مورد آزمون قرار گرفته است. مطالعات کنترل شده اثر بخشی آن را در درمان اختلال افسردگی عمده (دابسون^[۲۸۸]،۱۹۸۹)، اختلال اضطراب منتشر (باتلر^[۲۸۹]، فنل^[۲۹۰]، رابسون^[۲۹۱] و گلدر^[۲۹۲]،۱۹۹۱)، اختلال وحشت‌زدگی (بارلو^[۲۹۳]، کرسک^[۲۹۴]، کرنی^[۲۹۵] و کلوسکو^[۲۹۶]، ۱۹۸۹)، ترس اجتماعی، سوء مصرف مواد(وودی^[۲۹۷] و دیگران،۱۹۸۳)، اختلال خوردن (آگراس^[۲۹۸] و همکاران،۱۹۹۲) و افسردگی منجر به بستری شدن (تاس^[۲۹۹]، باولر^[۳۰۰] و هاردن،۱۹۹۱) نشان داده‌اند.