۲)تعریف متغیرها:

 

Y: محافظه کاری حسابداری

 

x1 : ناکارآیی سرمایه گذاری

 

:x2 کارایی عملیاتی

 

x3 : محدودیت مالی

 

: x4 اندازه شرکت

 

x5: فرصت های رشد

 

۳) دسته بندی متغیرها

 

متغیر وابسته :
محافظه کاری حسابداری

 

متغیرهای مستقل :
x₁ : ناکارآیی سرمایه گذاری

 

x₂: کارایی عملیاتی شرکت‌ها

 

متغیر کنترلی:
x₃ : شاخص KZ
x₄ :اندازه شرکت که از طریق لگاریتم طبیعی ارزش دفتری داراییها محاسبه می شود(متغیر کنترل). ( Size _i,t=Ln(Assets _i,t

 

x₅ :فرصت رشد (نسبت کیوتوبین)

 

۴) تعیین نحوه اندازه گیری متغیرها

 

۵) رابطه بین متغیرها:

 

جهت آزمون فرضیات تحقیق، از مدل توسعه یافته باسو(۱۹۹۷) که با اضافه نمودن متغیرهای مستقل و کنترلی به آن تعدیل و تکمیل شده است؛ استفاده می شود. این مدل توسط تائوما(۲۰۱۱) ارائه و آزمون شده است و در آن به مدل اولیه باسو(۱۹۹۷) متغیرهای موردنظر در خصوص آزمون فرضیات اضافه و تاثیر این متغیرها بر سطح محافظه کاری حسابداری بررسی شده است.

 

Xi, t = β۰ + β۱ Di, t + β۲ Ri, t + β۳ Di, t * Ri, t + β۴ RInvest i, t+1

 

+ β۵ RInvest i,t+1 * Di,t + β۶ RInvesti,t+1 * Ri,,t+ β۷ RInvest i,t+1 *Di,t * Ri,t

 

+ β۸ Leverage i,t + β۹ leverage i,t * Di,t+ β۱۰ Leverage i,t * Ri,,t

 

+ β۱۱ Leverage i,t * Di,t* Ri,t + β۱۲ Size i,t+ β۱۳ Sizei,t * Di,t+ β۱۴ Sizei,t * Ri,,t + β۱۵ Size i,t *Di,t * Ri,t + β۱۶ MTB i,t + β۱۷ MTBi,t * Di,t + β۱۸ MTBi,t * Ri,,t

 

+ β۱۹ MTB i, t *Di, t * Ri,t+ei,t

 

در الگوی رگرسیونی فوق

 

RInvest: سطح ناکارآیی سرمایه گذاری(پسماندهای حاصل از برازش مدل رگرسیونی سرمایه گذاری)

 

Leverage: اهرم مالی شرکت

 

R:بازده کل سهام شرکت

 

MTB: نسبت ارزش بازار سهام به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام سایر متغیرها قبلا تبیین شده اند.

با توجه به ادعای مطرح شده در فرضیه اول در خصوص وجود ارتباط بین ناکارآیی سرمایه گذاری با محافظه کاری حسابداری، پس از برازش الگوی رگرسیونی فوق در کل شرکت‌های نمونه آماری، ارتباط بین محافظه کاری با ناکارآیی سرمایه گذاری از طریق بررسی اندازه و معناداری ضریب متغیر RInvest i,t+1 *Di,t * Ri,t ، اساس تصمیم گیری در خصوص ارتباط بین دو متغیر مذکور است. مطابق با تائوما(۲۰۱۱)، ضریب β۷ منعکس کننده ارتباط بین محافظه کاری با ناکارآیی سرمایه گذاری است. بدین ترتیب، فرضهای آماری فرضیه اول به صورت ذیل تعریف می‌شوند.

 

H0: β۷=۰

 

H1: β۷≠۰

 

جهت آزمون فرضیه دوم، در مدل اصلی آزمون فرضیات متغیر ROA جایگزین RInvest شده، سپس مدل برازش می شود. بدین ترتیب می توان مانند فرضیه اول در خصوص ارتباط بین محافظه کاری حسابداری با کارایی عملیاتی شرکت‌های نمونه آماری، بر اساس فرضهای آماری ذیل، تصمیم گیری نمود.

 

H0: β۷=۰

 

H1: β۷≠۰

 

در فرضیات سوم و چهارم، ارتباط بین محافظه کاری حسابداری با ناکارآیی سرمایه گذاری و کارایی عملیاتی در شرکت‌های دارای محدودیت مالی موردنظر می‌باشد. برای آزمون این فرضیات، ابتدا کل سال-شرکت‌های نمونه آماری مطابق با شاخص KZ به دو گروه شرکت‌های دارای محدودیت مالی و شرکت‌های فاقد محدودیت مالی تفکیک شده و سپس، الگوی آزمون فرضیات در گروه شرکت‌های دارای محدودیت مالی برازش می‌گردد. بدین ترتیب، ارتباط بین محافظه کاری حسابداری با ناکارآیی سرمایه گذاری و کارایی عملیاتی در شرکت‌های دارای محدودیت مالی مورد آزمون قرار گرفته و مطابق با فرضیات قبلی، اندازه و معناداری ضریب β۷ بررسی می شود.

 

۳-۹)متغیرهای تحقیق و نحوه محاسبه آن ها

 

متغیرها یکی از عناصر اصلی تحقیق می‌باشند. متغیر چیزی است که می‌تواند از لحاظ مقدار تغییر کند و معمولا می‌تواند ارزش‌های عددی متفاوتی را بپذیرد. ‌بنابرین‏ هر چیزی که وجود داشته باشد متغیر است ‌و درواقع ویژگیهایی است که پژوهشگر آن ها را مشاهده ،کنترل و یا دخل وتصرف می‌کند.مهمترین و مفیدترین راه برای طبق بندی متغیرها، تقسیم بندی آن ها به دو نوع مستقل و وابسته است.این نوع طبقه بندی به دلیل کاربرد کلی، سادگی و اهمیت ویژه ای که در مفهومی کردن و طرح ریزی پژوهش و همچنین تهیه گزارش نتایج آن دارد بسیار مفید و ارزنده است. همچنین در تحقیقاتی که بر پایه آزمون های همبستگی و رگرسیونی قرار دارند؛ دسته دیگری از متغیرها برای کاهش اثرات ناشی از عوامل ناخواسته بر نتایج، در آزمون ها وارد می‌شوند که به ‌عنوان متغیرهای کنترل تلقی می‌شوند. متغیرهای کنترلی در تحقیقات حسابداری و مالی، متغیرهایی هستند که محقق را در تبیین بهتر تغییرات متغیر وابسته کمک می‌کنند. در این تحقیق، محافظه کاری حسابداری به ‌عنوان متغیر وابسته و ناکارآیی سرمایه گذاری و کارایی عملیاتی شرکت‌ها به ‌عنوان متغیرهای مستقل موردنظر می‌باشند.

 

متغیرهای کنترلی به کار رفته در مدل آزمون فرضیات، شامل اهرم مالی، اندازه شرکت و نسبت ارزش بازار سهام به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام است. نحوه سنجش و برآورد هر یک از متغیرهای مذکور بشرح ذیل است.

 

۳-۹-۱) متغیر(های) وابسته تحقیق

 

متغیر وابسته تحقیق حاضر، سطح محافظه کاری حسابداری می‌باشد که برای برآورد آن از مدل باسو(۱۹۹۷) استفاده می شود.

 

شیوه برآورد سطح محافظه کاری

 

طبق نظر باسو^[۳۸](۱۹۹۷) محافظه کاری بدین مفهوم به کار برده می شود که حسابداران باید برای داراییها و درآمدها کمترین مبلغ ممکن و برای بدهی ها و هزینه ها بیشترین مبلغ ممکن را گزارش کنند. از اینرو امکان دارد خالص ارزش داراییها کمتر از قیمت مورد مبادله جاری تعیین شود. محافظه کاری به ‌عنوان واکنش سریعتر سود به اخبار بد نسبت به واکنش سود به اخبار خوب مورد سنجش قرار می‌گیرد. هرچه واکنش سود به اخبار بد بیشتر باشد؛ سطح محافظه کاری بالاتر است. باسو(۱۹۹۷) برای برآورد میزان محافظه کاری از اطلاعات بازار سرمایه استفاده ‌کرده‌است و واکنش سود حسابداری را به اخبار خوب و بد مرتبط با سهام شرکت را باهم مقایسه نموده است. مدل باسو(۱۹۹۷) برای سنجش محافظه کاری به صورت ذیل می‌باشد.

 

X_it = β_۰ + β_۱R_it + β_۲D_it + β_۳R_it ∗ D_it + ε

 

Eit: سود سالیانه شرکت قبل از اقلام غیرمترقبه تقسیم بر ارزش بازار سرمایه

 

Rit: بازده سالانه سهام شرکت

 

Dit: یک متغیر مجازی است و برای شرکتهایی که بازده منفی دارند برابر با یک و برای سایر شرکت‌ها صفر می‌باشد.

 

در این مدل چنانچه β_۳ مخالف صفر و مثبت باشد. نشان دهنده میزان محافظه کاری است. زیراکه(β_۲+β_۳) واکنش سود نسبت به اخبار بد می‌باشد و چون β_۲+ β_۳>β_۲ است. پسβ_۳ مثبت و در واقع آن ضریب عدم تقارن زمانی سود می‌نامند که معیاری برای محافظه کاری است(باسو،۱۹۹۷).

 

۳-۹-۲) متغیر(های) مستقل تحقیق

 

متغیرهای مستقل تحقیق حاضر شامل ناکارآیی سرمایه گذاری، کارایی عملیاتی و محدودیت های مالی می‌باشد که متغیرهای ناکارآیی سرمایه گذاری، کارایی عملیاتی به طور مستقیم در مدل رگرسیونی وارد می‌شوند. در حالی که متغیر محدودیت های مالی، از طریق تفکیک نمونه به دو گروه شرکت‌های دارای محدودیت های مالی و فاقد محدودیت های مالی، موردنظر قرار می‌گیرد.