(۲-۲۰) CI =

۲-۳- پیشینه تحقیق

۲-۳-۱- مطالعات داخلی

در پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور، هیچ پژوهشی رابطه بین پایداری رشد سود و جریان‌های نقدی با تمرکز صنعت و سرمایه‌بری شرکت را مورد بررسی قرار نداده است. ‌بنابرین‏ در این بخش سعی شده است به پژوهش‌های مشابه که از پایداری سود و جریان‌های نقدی و یا تمرکز صنعت و سرمایه‌بری شرکت در پژوهش‌های خود استفاده کرده‌اند، اشاره شود.

۲-۳-۱-۱- پایداری سود

رضازاده و محمدزادگان (۱۳۸۵)، در تحقیقی با موضوع “بررسی رابطه بین قابلیت اتکای اقلام تعهدی، پایداری سود و قیمت سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران”، دریافتند که سرمایه‌گذاران ‌در مورد اقلام تعهدی با قابلیت اتکای پایین، برآورد دقیقی از پایداری این اقلام ندارند و در نتیجه خطای ارزشیابی ‌در مورد این اقلام بیشتر از سایر اقلام است. آن‌ ها همچنین نشان‌دادند که دارایی‌های عملیاتی و غیرعملیاتی تحصیل شده از طریق ایجاد بدهی‌های جاری به مراتب قابلیت اتکای بالاتری خواهند داشت و ضریب پایداری آن‌ ها بیشتر از حالتی خواهد بود که از محل ایجاد بدهی‌های غیرجاری یا انتشار سهام عادی باشد که با قابلیت اتکای پایین اندازه‌گیری می‌شوند.

نوروش و همکاران (۱۳۸۵)، در مقاله‌ای با عنوان “کیفیت اقلام تعهدی و سود با تأکید بر نقش خطای برآورد اقلام تعهدی”، با بررسی ۹۶ شرکت در طی سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۳ و با بهره گرفتن از روش رگرسیون ترکیبی و در سطح شرکت نشان دادند که سطح بالای اقلام تعهدی باعث کاهش کیفیت سود می‌شود. ‌بنابرین‏ اقلام تعهدی بیشتر به معنای پایداری سود کمتر می‌باشد. به زعم آن‌ ها معیار مورد استفاده در ارزیابی کیفیت اقلام تعهدی که باقی‌مانده های حاصل از رگرسیون میان تغییرات در سرمایه در گردش و جریان‌های نقدی هستند، رابطه مثبت و معنی‌داری با پایداری سود دارد.

کردستانی و مجدی (۱۳۸۶)، در پژوهش خود ذیل عنوان “بررسی رابطه بین ویژگی‌های کیفی سود و هزینه سرمایه سهام عادی”، رابطه بین پنج ویژگی کیفی سود شامل پایداری سود، قابلیت پیش‌بینی سود، مربوط بودن سود به ارزش سهام، به‌موقع بودن و محافظه‌کارانه بودن سود با هزینه سرمایه سهام عادی را مورد بررسی قرار دادند. یافته های تحقیق از تاثیر ویژگی‌های کیفی سود بر هزینه سرمایه سهام عادی خبر می‌دهد. با کنترل متغیرهای اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام و ضریب تغییرات سود (ریسک عملیاتی)، نتایج تحقیق وجود رابطه معکوس بین ویژگی‌های کیفی سود شامل پایداری سود، قابلیت پیش‌بینی سود، مربوط بودن سود به ارزش سهام، به‌موقع بودن سود و هزینه سرمایه سهام عادی را تأیید می‌کند که این رابطه از نظر آماری معنادار است. اما بین محافظه‌کارانه بودن سود و هزینه سرمایه سهام عادی رابطه معنی‌داری مشاهده نشد.

پورحیدری (۱۳۸۸)، در مقاله‌ای با عنوان “بررسی پایداری خط مشی تقسیم سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران”، نشان داد که خط مشی ثابت و پایداری در تقسیم سود وجود ندارد و اصلی ترین عامل در تعیین میزان تقسیم سود، سود خالص همان سال شرکت است. یعنی شرکت‌ها معمولا بخش بااهمیتی از سود خالص هر سال را تقسیم می‌کنند و با تغییر در سود خالص، سود تقسیمی نیز تغییر می‌یابد. ‌بنابرین‏ همراه با پایداری سود خالص، پایداری سود تقسیمی را انتظار خواهیم داشت.

صفائیان ریزی و صادقی (۱۳۸۸)، در تحقیقی با عنوان “ارزیابی تصمیم‌های سرمایه‌‌گذاری و رابطه آن با پایداری سود مطالعه موردی شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران”، به بررسی رابطه کیفیت سود با پایداری سود شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. شاخص مورد استفاده جهت محاسبه کیفیت سود، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های سرمایه‌ای و نیروی کار می‌باشد. جامعه آماری، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۶ بود و رابطه مذکور در ۸ صنعت (صنایع شیمیایی، کانی غیر فلزی، خودرو و ساخت قطعات، ماشین‌آلات و تجهیزات، فلزات اساسی، فراورده‌های غذایی، ساخت محصولات فلزی، لاستیک و پلاستیک) مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از این بود که در ۵ صنعت صنایع شیمیایی، ماشین‌آلات و تجهیزات، فلزات اساسی، فراورده‌های غذایی، لاستیک و پلاستیک، بین کیفیت سود با پایداری سود رابطه معنی‌داری وجود دارد و نوع رابطه نشان می‌دهد که هرچه کیفیت سود افزایش می‌یابد، پایداری آن نیز افزایش یافته است. اما در ۳ صنعت کانی غیرفلزی، خودرو و ساخت قطعات، ساخت محصولات فلزی) بین کیفیت سود با پایداری سود رابطه معنی‌داری مشاهده نشده است.

مشایخی و همکاران (۱۳۸۸)، در پژوهشی با عنوان “تاثیر محافظه‌کاری حسابداری بر پایداری و توزیع سود”، داده های مالی ۹۸ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۵ را جمع‌ آوری و فرضیات تحقیق را با بهره گرفتن از تحلیل ضرایب همبستگی و مدل‌سازی رگرسیونی مورد آزمون قرار دادند. اولین فرضیه تحقیق به آزمون تجربی یکی از دلایل محافظه‌کاری و دومین فرضیه به آزمون تجربی یکی از انتقادات وارد بر محافظه‌کاری می‌پردازد . فرضیه اول با توجه به مبانی نظری مطرح شده از منظر تئوری نمایندگی تبیین گردیده و پیش‌بینی می‌کند با افزایش محافظه‌کاری، توزیع سود سهام کاهش می‌یابد. یافته های تحقیق حکایت از آن داشت که شواهد متقاعد کننده‌ای در حمایت از این فرضیه وجود دارند. در دومین فرضیه تحقیق پیش‌بینی شده است که پایداری سود همزمان با افزایش میزان محافظه‌کاری کاهش می‌یابد. با بهره گرفتن از اقلام تعهدی غیر عملیاتی برای سنجش محافظه‌کاری، شواهد متقاعد کننده‌ای که حاکی از تأیید این فرضیه باشد به دست نیامد، با این‌حال در صورت استفاده از نسبت تعدیل‌شده ارزش بازار خالص دارایی‌ها به ارزش دفتری آن‌ ها برای اندازه‌گیری محافظه‌کاری، فرضیه دوم تحقیق در سطح مناسبی از معنی‌داری پذیرفته می‌شود. ‌بنابرین‏ امکان اظهارنظر صریح در خصوص پذیرش یا عدم پذیرش فرضیه دوم تحقیق وجود ندارد.

خواجوی و همکاران (۱۳۸۹)، در تحقیقی با عنوان “بررسی تاثیر محافظه‌کاری بر پایداری سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران”، تاثیر محافظه‌کاری بر پایداری سود را مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق فرض شد، با افزایش محافظه‌کاری در گزارشگری مالی، از پایداری سود کاسته می‌شود. روش تحقیق این پژوهش، روش تحقیق نیمه تجربی بود که برای بررسی و برآورد مدل کلی از تحلیل پنلی استفاده شد. نتایج آزمون‌های تجربی با بهره گرفتن از اطلاعات مربوط به نمونه‌ای متشکل از ۱۵۵ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۶ حاکی از آن بود که میان محافظه‌کاری و پایداری سود ارتباط منفی و معنادار وجود دارد.